Abstract:
این تحقیق درصدد بررسی راه برون رفت از تعارض ادله، تحت عنوان موافقت با کتاب است در این تحقیق به بررسی مرجحیت یا مرجعیت موافقت با کتاب همراه با رویکردی انتقادی بر نظرات امام خمینی و محقق نائینی پرداخته و از شیوه کتابخانهای استفاده شده است. محقق نائینی ترجیح خبر موافق با کتاب را پذیرفته است و در طرف مقابل امام خمینی این امر را رد نموده است. اما به نظر میرسد هر دو نظریه با اشکالاتی مواجه بوده و نظریه صحیحتر، آن است که دسته ای از این روایات ناظر به مواردی است که رابطه تباین کلی یا عام و خاص من وجه باشد، که در این صورت وظیفه کنار گذاشتن خبر است. دسته دیگر نیز مربوط به موارد تعارض دو خبری است که یکی از آنها مقید بر عمومات و اطلاقات کتاب باشد؛ در این صورت خبر دیگر که موافق با عمومات قرآنی است مقدم میگردد. در آخر پس از ایراد اشکالات و انتقادات نسبت به آراء محقق نائینی و امام خمینی و رد هر دو نظریه، قول مختار تبیین و آنچه در خصوص جمع و توجیه روایات باب صوابتر به نظر رسیده بیان گردیده است.
Machine summary:
مُرجّحیت یا مَرجعیت «موافقت با کتاب» از منظر محقق نائینی محقق نائینی ضمن بیان مباحث تعارض ادله، در دسته بندی روایات و عرضه بر کتاب بیان میدارد که روایات وارد شده در موضوع عمل به موافق قرآن و کنار گذاشتن مخالف، دو دستهاند: الف- دسته اول روایاتی است که ارتباطی به مسئله تعارض نداشته و به وظیفه مکلف در هنگام تعارض ادله ارتباطی ندارد؛ بلکه بطلان و صادر نشدن خبر مخالف با کتاب را بیان میکند.
بر این اساس اگر رابطه دو خبر با یکدیگر تباین کلی باشد؛ اما یکی از آن دو موافق کتاب باشد، این مورد نیز تحت ادله ترجیح قرار گرفته و خبر موافق با قرآن مقدم میشود.
به نظر نگارنده مقصود روایاتی که به کنار گذاشتن خبر مخالف با کتاب امر نموده، عدم حجیت این دسته از اخبار بوده و روایاتی که دارای رابطه عام و خاص من وجه یا تباین کلی با کتاب باشند، مشمول این روایات خواهد بود.
با بررسی اخبار وارده در زمینه عرضه خبر به کتاب به این نتیجه میرسیم که روایاتی که نسبت به کنار گذاشتن مخالف امر نموده، ناظر به مواردی است که بین خبر و کتاب رابطه تباین کلی یا عام و خاص من وجه است.
همچنین روایاتی که موافقت با کتاب را به عنوان مرجح مطرح نموده نیز مربوط به مواردی است که خبر موافق عموم و اطلاق کتاب بوده و هنگام تعارض با خبری که مخالف با عام و اطلاق قرآن است، خبر موافق مقدم میشود.