Abstract:
نگاشته حاضر، ترجمه مقدّمه کتاب «توضیح الاسناد المشکلة فی الکتب الاربعة، اسناد الکافی» است که به قلم محقّق فاضل و توانمند حجّت الاسلام و المسلمین استاد سید محمّدجواد شبیری زنجانی (حفظهالله) نگاشته شده است. محقّق گرامی در این مقاله، مراحل بحث سندی را به پنج گام تقسیم نموده است؛ اوّل: بحث از مفاد سند و کیفیت تسلسل راویان، دوم: بحث از احوال راویان و آنچه از مدح و ذم و وثاقت و ضعف و صحّت و فساد مذهب راوی گفته شده، سوم: بحث از تحریفات عارض بر اسناد همچون تصحیف و نقیصه و زیاده و قلب، چهارم: تمییز مشترکات و تعیین مراد از آنها، پنجم: توحید مختلفات و بحث از اتّحاد و تعدّد عناوین. سپس هدف از نگارش کتاب را بررسی مرحله سوم و چهارم از مراحل فوق شمرده است. در مقدّمه کتاب به بحث از چهار پدیده در سند یعنی اضمار، تعلیق، تحویل و اشاره پرداخته و با بیان نمونههایی، این چهار مشکل را توضیح داده است. اهمّیت این نگاشته در معرّفی تطبیقی چهار پدیده یادشده بههمراه نمونههای واقعی، موجب شد تا ترجمه آن در برنامه کاری قرار گیرد.
Machine summary:
محقّق گرامی در این مقاله، مراحل بحث سندی را به پنج گام تقسیم نموده است؛ اوّل: بحث از مفاد سند و کیفیت تسلسل راویان، دوم: بحث از احوال راویان و آنچه از مدح و ذم و وثاقت و ضعف و صحّت و فساد مذهب راوی گفته شده، سوم: بحث از تحریفات عارض بر اسناد همچون تصحیف و نقیصه و زیاده و قلب، چهارم: تمییز مشترکات و تعیین مراد از آنها، پنجم: توحید مختلفات و بحث از اتّحاد و تعدّد عناوین.
بله، در اوّل بخش پنجم از رجال کشّی، ص363 چنین آمده است: «بخش پنجم از گزیده کتاب ابو عمرو محمّد بن عمر بن عبد العزیز کشّی در معرفة الرجال»، همین تعبیر در پایان همین بخش، ص453 نیز آمده است؛ امّا ظاهرا عبارت «فی معرفة الرجال» وصفی برای توضیح موضوع کتاب است، بدون آنکه اشارهای به اسم کتاب باشد، به همین جهت در پایانِ بخش سوم و چهارم از آن با عنوان «کتاب ابیعمرو الکشی فی اخبار الرجال» تعبیر میکند.
وی در فایده سوم از مقدّمه کتابش به روش مشایخ سهگانه ـ یعنی صاحبان کتب اربعه ـ در ذکر سند اشاره کرده و تأثیر غفلت از تعلیق در اسناد را بر عارضشدن نقیصه در سند، متذکّر شده است؛ چنانکه در فایده ششم کتاب به علّت وقوع اشتباه و اجمال در عناوین وارد در اسناد اشاره کرده و منشأ اضمار را در صورتی که قرینهای بر تعیین مراد [از مرجع ضمیر] در خود سند وجود نداشته باشد، در این فایده و فایده هشتم تبیین نموده است.