Abstract:
دولت انگلیس از اواخر قرن نوزدهم تا اواسط قرن بیستم، به عنوان قدرت برتر خلیج فارس، دارای منافع و علایق متنوعی در منطقه خلیج فارس بود. هدف مقاله حاضر بررسی منافع و علایق انگلیس در منطقه خلیج فارس در فاصله بین دو جنگ جهانی و اقدامات این کشور در راستای حفظ این منافع می باشد. سوال های پژوهشی این مقاله عبارتند از؛ منافع و علایق انگلیس در دوره پهلوی اول در خلیج فارس شامل چه مواردی بود؟ و در آخر دولت انگلیس برای حفظ منافع خود در منطقه، چه اقداماتی انجام داد؟ یافته های این پژوهش که با استفاده از روش کتابخانه ای- اسنادی صورت گرفته است، نشان می دهد که منافع و علایق انگلیس در منطقه دارای ابعاد مختلفی چون منافع تجاری، سیاسی- استراتژیکی و ارتباطی و... بوده است. همچنین این کشور برای حفظ منافع خود دست به اقداماتی چون تاسیس نیروی هوایی زده، سیاست ایران زدایی از منطقه را که مدت ها قبل شروع کرده بود، ادامه داد. همچنین در مقابل اقدامات ایران که در درصدد اعاده حاکمیت خود برآمده بود، کارشکنی هایی انجام می داده است.
The British government¡ as a dominant power in the Persian Gulf has variety of Favorites and interests in this region from the late nineteenth to mid-twentieth century. The aim of this study is investigation of the British interests in the Persian Gulf between the two world wars and also the actions of this country for protecting its interests in this region. The study''s questions of this paper are:1. what was British interests in the Persian Gulf during The first Pahlavi era?2. What did The British government for protecting its interests in this region? The results of this study¡ which was accomplished by using the librarydocuments Method¡ shows that British interests had different dimensions such as commercial¡ political-strategic and communication interests in the region. Also the British government had done some actions such as establishing the Air Force for protecting its interests¡ and continued the politics of the omission of iran from the region that had begun long before. Also The British government had accomplished some sabotage against of Iran which was trying to restore its sovereignty
Machine summary:
سوال هاي پژوهشي اين مقاله عبارتند از؛ منافع و علايق انگليس در دوره پهلوي اول در خليج فارس شامل چه مواردي بود؟ و در آخر دولت انگليس براي حفظ منافع خود در منطقه ، چه اقداماتي انجام داد؟ يافته هاي اين پژوهش که با استفاده از روش کتابخانه اي - اسنادي صورت گرفته است ، نشان ميدهد که منافع و علايق انگليس در منطقه داراي ابعاد مختلفي چون منافع تجاري، سياسي- استراتژيکي و ارتباطي و ...
اهميت پيدايش و کشف نفت در منطقه براي انگليس به حدي بود که برخي از محققان از تغيير خط مشي سياسي انگليس در خليج فارس به دنبال پيدايش نفت و بعد از جنگ جهاني اول سخن رانده و معتقدند که با توجه به نقش حياتي نفت ايران در پيروزي متفقين ، انگليس از سياست محافظت از هندوستان و استفاده از ايران به عنوان سپري در مقابل حفاظت از هندوستان به تدريج دست کشيد و خليج فارس پس از اين در ديپلماسي انگلستان ، به عنوان راه دسترسي به هندوستان اهميت خود را به مسير دستيابي به منابع نفتي در ايران داد(حسن نيا: ١٧٣-١٩١).
بنابراين در دوره مورد بحث ، نه تنها تغييري در خط مشي انگليس در منطقه صورت نگرفت ، بلکه با اضافه شدن نفت به منافع از قبل موجود انگليس در اين منطقه ، اين کشور سياست تثبيت و حفظ نفوذ انحصاري خود در خليج فارس را که از مدت ها قبل در پيش گرفته بود، هرچه بيشتر دنبال نمود و اهميت خليج فارس در سياست بين - المللي و آسيايي انگليس چند برابر گرديد.