Abstract:
بر اساس جهان بینی اسلام انسان بماهو انسان و فارغ از هر نوع تبعیض و امتیازی، دارای ارزش و کرامت ذاتی است که اعتقاد به این اصل مترقی، تعیین کننده نوع نگرش و برخورد با اقلیتهای دینی در جوامع اسلامی می باشد. در عصر حاضر که معروف به عصر ارتباطات است حضور اقلیت های دینی تحت عناوین مختلف در جوامع اسلامی، امری انکار ناپذیر و بلکه بسیار مبتلا به است، لذا بررسی اینکه اعتقاد به اصل کرامت انسانی چه تاثیری در نحوه برخورد با اقلیتهای مذکور دارد یکی از اهداف مهم پژوهش پیشرو است. در پژوهش حاضر در صدد یافتن پاسخ به این پرسش اساسی هستیم که در اعتبارسنجی اصل کرامت بر نحوه برخورد با اقلیت های دینی در نظام سیاسی اسلام، آیا اصل کرامت مقدم است یا مهدورالدم بودن اقلیت ها؟ و درصورت تقدم هرکدام، این تقدم از چه بابی خواهد بود؟ در این راستا قانون اساسی سه کشور ایران، کویت و سوریه که دارای نظام سیاسی مبتنی بر اسلام هستند و ملزم به رعایت احکام و قوانین اسلام می باشند در خصوص نحوه برخورد با اقلیت های دینی، مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفتند. از اهم نتایج این است که با توجه به اقسام مختلف اقلیت های دینی که در جوامع اسلامی حضور دارند، تقدم یا تاخر اصل کرامت بر مهدورالدم بودن آنان متفاوت است که البته در اکثر موارد اصل کرامت تقدم دارد و تقدم آن از باب حکومت است و این تقدم در مواردی موبد و در مواردی موقت است. همچنین قانون اساسی ایران در مقایسه با قوانین اساسی کویت و سوریه با توجه به اصل کرامت انسانی، در برخورد صحیح با اقلیتهای دینی، توفیق بیشتری داشته است. تحقیق حاضر به روش تحلیل مقایسه ای و با استفاده از ابزار کتابخانه ای انجام شده است.
According to the Islamic worldview, human beings are inherently human beings and regardless of any kind of discrimination or privilege, they have inherent value and dignity. Belief in this progressive principle determines the type of attitude and treatment of religious minorities in Islamic societies.
In the present age, which is known as the age of communication, the presence of religious minorities under different headings in Islamic societies is undeniable and very much affected, so examining the effect of belief in the principle of human dignity in how to deal with these minorities is one of the important goals. Leading research.
In the present study, we seek to find an answer to the basic question that in validating the principle of dignity over how to deal with religious minorities in the Islamic political system, is the principle of dignity prior or the minority of minorities? And if each has precedence, what will be the precedence of this chapter?
In this regard, the constitutions of the three countries of Iran, Kuwait and Syria, which have a political system based on Islam and are required to comply with the rules and laws of Islam, on how to deal with religious minorities, were comparatively studied.
One of the most important results is that according to the different types of religious minorities that are present in Islamic societies, the precedence or latency of the principle of dignity over their death is different, but in most cases, the principle of dignity takes precedence
Also, the Iranian constitution, compared to the constitutions of Kuwait and Syria, has been more successful in dealing properly with religious minorities due to the principle of human dignity. The present study was conducted by comparative analysis using library tools.
Machine summary:
تأثير اصل کرامت بر نحوه برخورد با اقليت هاي ديني در انديشه سياسي اسلام ، با نگاهي به قوانين اساسي ايران ، کويت و سوريه جواد شايانفر١ سيدمحمد حسيني ٢ تاريخ دريافت : ١٤٠٠/١١/٢١ تاريخ پذيرش : ١٤٠١/٠٣/٢٧ چکيده بر اساس جهان بيني اسلام انسان بماهو انسان و فارغ از هر نوع تبعيض و امتيازي، داراي ارزش و کرامت ذاتي است که اعتقاد به اين اصل مترقي ، تعيين کننده نوع نگرش و برخورد با اقليتهاي ديني در جوامع اسلامي مي باشد.
اصل چهارم قانون اساسي ايران، ماده دوم قانون اساسي کويت و بند دو از اصل سوم قانون اساسي سوريه ايشان متفاوت است و اين قوانين ، در بهره مند نمودن اقليت هاي ديني از حقوق انساني و اوليه خويش بر اساس اصل کرامت ، داراي شدت و ضعف هستند.
پيشينه پژوهش : براساس بررسي هاي بعمل آمده ، اثري که اختصاصا به تأثير اصل کرامت انساني بر نحوه برخورد با اقليت هاي ديني در انديشه سياسي اسلام بپردازد و نيز پس از آن قوانين اساسي ايران، کويت و سوريه را در اين خصوص بطور مقايسه اي مورد مطالعه قرار دهد يافت نشد، اما مواردي بشرح ذيل وجوددارد که مشابهت هايي با نوشتارحاضر دارند.
و اما در خصوص کرامت اعطايي مي توان به آيه ۷۰ سوره اسراء اشاره نمود، که خداوند متعال مي فرمايد: «ولقد کرمنا بني آدم وحملناهم في البر والبحر ورزقناهم من الطيبات وفضلناهم علي کثير ممن خلقنا تفضيلا» (و به راستي ما فرزندان آدم را گرامي داشتيم و آنان را در خشکي و دريا (بر مرکبها) برنشانديم و از چيزهاي پاکيزه به ايشان روزي داديم و آنها را بر بسياري از آفريده هاي خود برتري آشکار داديم ) بر اساس آيه فوق مشخص مي گردد که کرامت انساني ، يک امر خدادادي است و هيچ دولت و يا حکومتي نمي تواند اين کرامت را مورد تهديد و يا خدشه قرار دهد.