Abstract:
این تحقیق با هدف مقایسه طرح واره های ناسازگار اولیه با بهزیستی روان شناختی در نوجوانان با رفتارهای پرخطر و نوجوانان عـادی انجام شده است. روش تحقیق حاضر توصیفی و از نوع علی- مقایسه ای است پس رویدادی نیز نامیده مـیشـود. جامعـه آمـاری ایـن پژوهش شامل دو گروه میباشد. نمونه پژوهش حاضر مشتمل بر ١٢٠ نفر (نوجوانان ١٢ تا ٢٠ ساله) در شـهر رشـت مـیباشـد کـه شامل ٦٠ نفر نوجوانان با گرایش به رفتارهای پرخطر و ٦٠ نفر نوجوانـان عـادی بـه عنـوان مقایسـه اسـت کـه بـا اسـتفاده از روش نمونه گیری در دسترس هدفمند انتخاب شدند که ازنظر متغیرهای دموگرافیک (سن، جنس، تحصـیلات و...) همتاسـازی شـدند. در جمع آوری اطلاعات از فرم کوتاه (٧٥ سوالی) پرسشنامه طرح واره یانگ استفاده شده است که ١٥ طرح واره ناسازگار اولیه را در قالب
٥ حوزه میسنجد. این طرح وارهها عبارت اند از: گروه اول (بریدگی/ طـرد)، گـروه دوم (خـودگردانی و عملکـرد مختـل) گـروه سـوم (محدودیت های مختل)، گروه چهارم (دیگر جهت مندی) گروه پنجم (گوش به زنگی بیش ازحد و بـازداری) و پرسشـنامه بهزیسـتی روان شناختی ریف (فرم ٨٤ سوالی) که دارای ٦ خرده آزمون پذیرش خود، رابطه مثبت با دیگران، خودمختـاری، زنـدگی هدفمنـد، رشد شخصی و تسلط بر محیط است، انجام گرفته است. جهت استنباط نتایج پژوهشی از آزمون های تحلیل واریانس تک متغیری و چند متغیری استفاده و با استفاده نرم افزار spss٢٠ تجزیه و تحلیل گردید. یافته های پژوهش نشان داد که بـین میـانگین نمـرات طرح واره های ناسازگار اولیه و بهزیستی روان شناختی در نوجوانان با گرایش به رفتارهای پرخطر و نوجوانان عادی تفاوت معنـیداری وجود دارد. یافتهها بیانگر آن هستند که گرایش به رفتارهـای پرخطـر مـیتوانـد ویژگـیهـایی هـم چـون طرحـواره هـا و بهزیسـتی روان شناختی را تحت تاثیر منفی خود قرار دهد.
Machine summary:
اين طرح واره ها عبارت اند از: گروه اول (بريدگي/ طـرد)، گـروه دوم (خـودگرداني و عملکـرد مختـل ) گـروه سـوم (محدوديت هاي مختل )، گروه چهارم (ديگر جهت مندي) گروه پنجم (گوش به زنگي بيش ازحد و بـازداري ) و پرسشـنامه بهزيسـتي روان شناختي ريف (فرم ٨٤ سؤالي) که داراي ٦ خرده آزمون پذيرش خود، رابطه مثبت با ديگران ، خودمختـاري، زنـدگي هدفمنـد، رشد شخصي و تسلط بر محيط است ، انجام گرفته است .
يافته هاي پژوهش نشان داد که بـين ميـانگين نمـرات طرح واره هاي ناسازگار اوليه و بهزيستي روان شناختي در نوجوانان با گرايش به رفتارهاي پرخطر و نوجوانان عادي تفاوت معنـيداري وجود دارد.
يکي از مفاهيم مرتبط با حوزه روان درماني اين است کـه بسـياري از طـرح واره هـا در اوايـل زندگي شکل ميگيرند و به حرکت خود ادامه ميدهند و خودشان را به تجارب بعـدي زنـدگي تحميـل مـيکننـد (يانـگ ، کلسـکو، ويشار٢٠٠٣،١٠ ) بعبارت ديگر، طرح واره هاي اوليه باورهايي هستند که افراد دربارة خود، ديگران و محيط دارند، و به طور معمـول از ارضا نشدن نيازهاي اوليه به خصوص نيازهـاي عـاطفي در دوران کـودکي سرچشـمه مـي گيرنـد (زانـگ و هـه ٢٠١٠،١١).
Lindberg &Berite ٥٥٠ يانگ طرح واره هاي ناسازگار اوليه را زيربناي بروز مشکلات و اختلالات روان شناختي و رفتارهاي ناسازگارانه در انسان برميشـمرد و معتقد است که اين طرح واره ها ناکارآمد و خود تداوم بخش هستند.
فرضيه اول پژوهش : بين طرح واره هاي ناسازگار در نوجوانان با گرايش به رفتارهاي پرخطر و نوجوانـان عـادي تفـاوت معناداري وجود دارد.