Abstract:
رشوه یکی از انواع فساد در جوامع است که باعث سلب اطمینان و اعتماد مردم به نظام اداری کشور خواهد
شد، زیرا کارمندان دولت عادت میکنند وظایف خود را جز با اخذ وجه از ارباب رجوع خود انجام ندهند
و چون یکی از ویژگیهای آن مخفی بودن آن است، میتواند مدت های طولانی در نهفتگی به سر برده و
منشا مفاسد بسیاری باشد. برخی رشوه را اعطا چیزی به قاضی جهت قضاوت و دادرسی میان متخاصمین
میدانند لیکن با استناد به ادله حرمت رشوه میتوان گفت که موضوع آن اختصاص به قضا ندارد بلکه
شامل اعطا وجه یا مال به عامل و کارمند حکومت نیز میگردد. اخذ رشوه از سوی مرتشی اگرچه برای
انجام امر باطلی نباشد، حرام است. در حقوق جزای ایران اعطا وجه یا مال به کارمند دولت جهت انجام یا
عدم انجام کاری که مربوط به وظیفه است، از مصادیق رشوه میباشد. رشوه از جمله جرایمی است که
ارتکاب آن از نظر شرع مقدس اسلام ارتکاب آن مذموم و ناپسند شمرده شده است به طوریکه شارع در
این خصوص مقرر داشته: "الراشی و المرتشی کلا هما فی النار". رشوه در لغت به معنای وجه و یا مالی
است که برای ابطال حق و احقاق باطل پرداخت میشود، لکن در اصطلاح قانون، قبول وجه و یا مالی است
که کارکنان دولت یا سایر کارکنان مصرح در ماده ٣ق. ت. م. م. ١. ١. ک به سبب انجام وظیفه دریافت
میکنند. با توجه به تعریف فوق هبه، تحفه، قرض الحسنه، مشمول این ماده نمیشود.
Machine summary:
از اين روست که خطر آن هم رو به فزوني گذارده است تا آنجا که امروزه يک کارمند دولت ميتواند يک طرح بزرگ اقتصادي را الغاء کند و يا براي تقويت آن بکوشد و بدين دليل بزرگترين تأثير 420 دوره جديد، سال ششم ، شماره ٣٢، بهار ١٤٠١ منفي يا مثبت را بر امور اقتصادي دارا باشد بنابراين گماردن افراد مناسب در جايگاه هاي مناسب کاري است درست و مهمترين عامل توسعه است و در مقابل نيز گرفتن مشاغل از افراد مناسب و شايسته و دادن آن به افراد نامناسب و ناشايست از مصاديق بارز رشوه است .
بدين ترتيب رشوه که خود مورد جرم انگاري توسط مقنن قرار گرفته است ، به طريق اولي نامشروع ميباشد 421 دوره جديد، سال ششم ، شماره ٣٢، بهار ١٤٠١ با پيچيدگي شرايط اجتماعي، اين پديده (رشا و ارتشا) هم چنان رو افزايش بوده و يکي از چالش هاي مهم اجتماعي در بسياري از کشورها به ويژه کشورهاي جهان سوم و در حال توسعه ميباشد.
432 دوره جديد، سال ششم ، شماره ٣٢، بهار ١٤٠١ گفتار دوم -بيع محاباتي از آنجايي که بيع محاباتي بيش از مصاديق ديگري ميتواند به عنوان رشوه پرداخت شود، محابات در لغت ، ياري دادن ، و اعطا کردن و بخشيدن بي پاداش و عوض و منت است و درفقه به معاملاتي گفته ميشود که عوض نداشته باشد يا ارزش آن کمتر از ثمن المثل يا بيشتر از آن باشد و يا آنکه کسي چيزي را به کمتر از قيمت المثل بفروشد، و يا بيشتر از قيمت المثل بخرد ١جعفري در کتاب ترمينولوژي حقوق ميگويد در معامله محاباتي تعادل بين عوض و معوض از بين ميرود و طرفين نيز به آن آگاهند، فرقي نميکند که عوض بيشتر از معوض بيارزد يا بالعکس .