Abstract:
شهادت امام حسین (ع) محور اصلی شعر «الصخر و الندی» اثر حسب الشیخ جعفر است. در این شعر، سراینده معاصر عرب، شهادت آن حضرت را بر پایه نمادها و مکاشفات درونی، در قطعاتی که عنصر گفتوگو و روایت، وجه غالب آن است با بهرهگیری از شگردهای نمایشی بازآفرینی میکند. ضرورت نگارش مقاله حاضر، واکاوی ساختاری ـ معنایی شعری است که ضمن بیان اندوه غنایی با کاربست الگوهای روایی، شهادت امام حسین (ع) را به عنوان رستاخیزی علیه ظلم، در پیوند با عصر حاضر مینمایاند. نگارندگان در این نوشتار بر آن هستند که با روش تحلیلی ـ توصیفی از منظر روایتشناسی ژرار ژنت، که یکی از جامعترین چارچوبهای تحلیل متون روایی است، سه مقوله «زمان»، «وجه» و «لحن» روایی را در شعر مذکور بررسی نمایند. هدف از نگارش این مقاله سنجش بهرهگیری شاعر از اصول روایی در تاکید بر ظرفیتهای اجتماعی شخصیت و شهادت امام حسین (ع) است. رهیافت فرجامین این مقاله بیان میدارد که «الصخر و الندی» منطبق با نظریه روایی ژنت، روایتی چندصدایی برخوردار از زمانپریشی و بسامد مفرد است و دو نوع کانونیسازی بیرونی و درونی و سه شتاب ثابت، مثبت و منفی دارد؛ همچنین تبیین مینماید که این شگردهای روایت به جوهر شعر لطمهای نزده و عناصر روایی به خدمت انتقال معنا درآمدهاند.
The martyrdom of Imam Hussein is the main axis of the poem " Rock and dew " by Sheikh Ja'far. In this poem, the contemporary Arab poet recreates the martyrdom of that Imam based on internal symbols and revelations, in pieces that are the dominant element of dialogue and narration, using dramatic techniques. The necessity of writing the present article is a structural-semantic analysis of a poem which, while expressing lyrical sorrow by using narrative patterns, shows the martyrdom of Imam Hussein as a resurrection against oppression, in connection with the present age. In this article, the authors intend to examine the three categories of "tense", "mood" and "voice" of narrative in the mentioned poem by analytical-descriptive method from the perspective of Gerard Genet's narratology, which is one of the most comprehensive frameworks of narrative texts analysis. The purpose of writing this article is to assess the poet's use of narrative principles in emphasizing the social capacities of the personality and martyrdom of Imam Hussein. The final approach of this article states that " Rock and dew " is in accordance with the theory of Genet narrative, a polyphonic narrative with a single time and frequency and has two types of external and internal focalization and three constant, positive and negative accelerations; It also explains that these narrative techniques have not damaged the essence of the poem and the narrative elements have served to convey meaning.
Machine summary:
رهيافت فرجامين اين مقالـه بيـان مـي دارد کـه «الصـخر و النـدي » منطبـق بـا نظريه روايي ژنت ، روايتي چندصدايي برخوردار از زمانپريشي و بسامد مفرد است و دو نوع کانوني سازي بيرونـي و دروني و سه شتاب ثابت ، مثبت و منفي دارد؛ همچنين تبيين مينمايد کـه ايـن شـگردهاي روايـت بـه جـوهر شعر لطمه اي نزده و عناصر روايي به خدمت انتقال معنا درآمده اند.
راوي در زمان حال ، رخدادهاي دردناک گذشته و عواطف پيوسته با آن را بيان مي دارد و بـا ايـن گذشـته نگري و بازگشـت دوبـاره بـه حـال ، بيـان غنـايي و حماسـي را درهـم مي آميزد و کلام را اعـتلا مي بخشـد؛ ماننـد نخسـتين «صـوت ثـان » متـأثر از قصـيده (لهوي النفوس سريره لاتعلم ) که در آن متنبي از «خوله » خواهر ممـدوح خـود سـيف الدوله حمداني ياد ميکند، قهرمان روايت با خواهر خود سخن ميگويد: ـ و لممت من مقل الردي رعدا و برقا / و ضفرته لجبينک العربي اکليلا ارقا/ يا اخت معتنق الفوارس ، ما الذ و ما اشقا/ اروي ندي و اغص باسمک علقما مرا و اسقي/ لهواک ما لم يبق مني ، يا هواي ، و ما تبقي / و لمقلتيک کل ما لقي الفؤاد، جوي، و يلقي ۷ يا نخستين «صوت اول »: ـ اثخنت في مشتجر النبال / فأدرکوني ، قطعوا اوصالي/ و علقوا رأسـي علـي اسـنة العوالي/ يا صيحة البحر، و يا عواصف الرمال / غطي جبين الشرق بالسحائب الثقال / و أغرقي جوع الثري و لوعه التلال / و أنبتي قواطع النصال يقطف منهـا غايـة الامـال ۸ فتي بنيران الحروب صال بنا بر بسامد بالاي زمانپريشي ها، مي توان گفت روايـت «الصـخر و النـدي » فاقـد نظم ثابت و خطي است .