Abstract:
نظام مالیاتی از دو جزء عمده تعیین و وصول مالیات تشکیل میشود که دادرسی مالیاتی و مراجع رسیدگی کننده به اختلافات مالیاتی از مهم ترین بخشهای نظام مالیاتی در مرحله وصول مالیات محسوب میشود. فقدان اطلاعات مالیاتی، پیچیدگی و عدم شفافیت قوانین، نوع رسیدگی مالیاتی را از مختصات یک رسیدگی بهینه دور میکند و این دور بودن رسیدگی مالیاتی از یک رسیدگی بهینه موجب بروز اختلافات بین مؤدیان و سازمان امور مالیاتی و متعاقباً سبب طرح پروندههای مالیاتی در مراجع دادرسی (اداری، شبه قضایی و قضایی) میگردد. قوانین مالیاتی با هدف وصول مالیات جهت تأمین نیازمندیهای عمومی وضع گردیده و برای این که دستگاه مالیه و مأمورین آن بتوانند این وظیفه خطیر را به نحو مطلوبی انجام دهند و وجوهی را که برای حفظ و بقای حکومت لازم است تأمین کنند، قانونگذار وظایف و اختیارات ویژهای را به آنان اعطاء کرده، اما به نظر میرسد که نظام مالیاتی ایران در عین حال که به موضوع فوق توجه داشته لیکن تمهیداتی را در مقام حمایت از مؤدیان در جریان دادرسی مالیاتی برای حفظ حقوق ایشان و رعایت اصول دادرسی عادلانه مقرر نکرده باشد. بنابراین تصمیم گیری عادلانه در دادرسی مالیاتی منوط به رعایت یک سری اصول و قواعد در روند دادرسی میباشد تا با رعایت این اصول باعث ترسیم چهارچوبی معین در تشخیص رفتار عادلانه از رفتار ناعادلانه در دادرسی ضمن ترسیم نظام مالیاتی کارآمد شویم.
The tax system consists of two main components: tax determination and tax collection, and tax proceedings and tax dispute authorities are considered to be the most important parts of the tax system in the tax collection phase. The lack of tax information, the complexity and lack of transparency of the laws make the type of tax collection far from the coordinates of an optimal collection, and this distance of tax collection from an optimal collection causes disputes between taxpayers and the tax affairs organization and subsequently causes tax cases to be filed in judicial authorities (Administrative, quasi-judicial and judicial). Tax laws are established with the aim of collecting taxes to meet public needs, and in order for the tax system and its officials to perform this important task in an optimal way and to provide the funds necessary for the maintenance and survival of the government, the legislator has assigned special duties and powers granted to them, but it seems that Iran's tax system, while paying attention to the above issue, has not established measures to protect taxpayers during tax proceedings in order to protect their rights and observe the principles of fair proceedings. Therefore, fair decision-making in tax proceedings depends on the observance of a series of principles and rules in the proceedings, so that by observing these principles, we can draw a certain framework in distinguishing fair behavior from unfair behavior in the proceedings, while drawing an efficient tax system.
Machine summary:
ماليات ، دادرسي مالياتي ، شوراي عالي مالياتي ، مراجع دادرسي مالياتي ، مؤديان مقدمه امروزه نظر به اهميت روزافزون ماليات و تلاش در جهت اتکاء به درآمدهاي مالياتي و ايفاي نقش تعيين کننده آن در بودجه کل کشور به منظور اعمال وظايف و مسئوليت هاي وسيع دولت و در پي آن توسعه انواع ماليات ها اعم از مستقيم و غيرمستقيم و تأثير آن بر حقوق اشخاص حقوق خصوصي ، بالطبع اختلافات مالياتي نيز از اهميت و حساسيت بيشتري برخوردار ميشوند و تعارض ميان دستگاه مالياتي با مؤديان مالياتي به صورتي فراگير، وسيع و قابل توجه مطرح و بروز ميکند و لذا اهميت تلاش در راستاي استقرار دادرسي منصفانه مالياتي بيش از پيش نمايان ميشود (پروان ، ١٣٩٣، ٣٧).
از طرف ديگر ممکن است مؤدي نسبت به برگ تشخيص ماليات ابلاغي اعتراض داشته باشد که در اين صورت اختيار دارد، طبق قسمت اخير ماده ٢٣٩ قانون ماليات هاي مستقيم و تبصره آن ظرف مهلت سي روز از تاريخ ابلاغ کتبا به آن اعتراض کند که در اين مورد پرونده براي رسيدگي به هيأت حل اختلاف مالياتي ارجاع ميشود.
در قانون ماليات هاي مستقيم چهار نوع مرجع اختصاصي اداري اصلي براي رسيدگي و حل و فصل اختلافات مالياتي پيش بيني شده است : در مدخل اين رسيدگي ها هيأت هاي حل اختلاف مالياتي بدوي و تجديدنظر وجود دارند که آراء قطعي شان از حيث عدم رعايت قوانين و مقررات موضوعه يا نقص رسيدگي ، در سومين مرجع اختصاصي اداري که شوراي عالي مالياتي است ، قابل اعتراض هستند.