Abstract:
شهر باکو با توجه به شبکه ریلی گسترده، خط کشتیرانی مدرن و جمعیت زیاد کارگران مهاجر، با شیوع وبا در تاریخ ششم ژوئن ۱۸۹۲، به کانون اصلی این بیماری در منطقه تبدیل شد. در نبود یک سیستم متمرکز مقابله با بیماریهای همهگیر و ضعف زیرساختهای بهداشتی، با فرار ۷۵ درصد از مردم هراسان شهر باکو، کل منطقه قفقاز بهسرعت درگیر بیماری مسری وبا شد. مسئله این است که وضعیت اپیدمی وبا در سال ۱۸۹۲ در باکو چگونه بود و دولت روسیه چه عملکردی در این مورد داشت؟ هدف اصلی این پژوهش که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانهای انجام شده است، تبیین شیوع وبای ۱۸۹۲ در باکو و عملکرد دولت روسیه تزاری در این زمینه است. دستاورد این پژوهش نشان میدهد که با آغاز بیماری وبا در ساحل شرقی دریای خزر، دولت روسیه اقدامی برای جلوگیری از رسیدن بیماری به شهر باکو انجام نداد. با رسیدن وبا به شهر باکو که کمبود امکانات بهداشتی و بیمارستانی در آن مشهود بود، مقامات محلی منفعلانه رفتار کرده و اقدامات بهداشتی و درمانی خاصی برای کنترل و درمان بیماری انجام ندادند. درصد بالای مبتلایان و تلفات بیماری در شهر باکو در مقایسه با دیگر مناطق امپراطوری بیانگر عملکرد ضعیف مقامات دولتی در این شهر است. فرار از شهر، واکنش مردم باکو به بیماری وبا و عملکرد ضعیف دولت در مدیریت آن بود که سبب شد این شهر به کانون گسترش این بیماری در قفقاز تبدیل گردد.
The city of Baku became the main center outbreak of cholera in the Caucasus region on June 6, 1892, due to an extensive rail network, a modern shipping line, and a large population of migrant workers. With fleeing 75% of the infected and frightened people of Baku via the rail network, shipping lanes and carriages, the entire Caucasus region quickly contracted a deadly cholera epidemic. The main aim of this research, which is done by analytical-descriptive method, and conducted via library resources, is to answer the important question of what was the role of the government in the catastrophic outbreak of the cholera epidemic of 1892 in the Caucasus region. With fleeing 75% of the infected and frightened people of Baku via the rail network, shipping lanes and carriages, the entire Caucasus region quickly contracted a deadly cholera epidemicAnalysis of the evidences indicates that the government did not take effective action to prevent and control cholera in the Caucasus region, especially in the city of Baku, which led to the rapid spread of the disease and the death of many people in this region and compared to the European part of the Russian Empire, it had a very high relative intensity.
Machine summary:
تا اطلاع نگارندگان تاکنون پژوهشی دربارة بیماری وبا در باکو و عملکرد دولت روسیة تزاری در قبال آن انجام نگرفته ، اما در برخی مطالعات ، نگاه جزئی و گذرا به ایـن موضـوع شده است ؛ از جملة این پژوهش ها می توان به اثر نانسی فریدنبا عنوان «اپیدمی وبای ١٨٩٢- ١٨٩٣ روسیه تزاری و حرفه ای شدن پزشکان » اشاره کرد.
این بیماری از باکو به گنجه ، زاگاتالا، تفلـیس ، بـاتومی و دیگـر شهرهای بندری دریای سیاه و از طرف دیگر به داغستان و قفقاز شمالی گسترش پیدا کرد، بنابراین باکو خیلی زود به کانون اصلی شیوع وبا در کل منطقه قفقاز تبدیل شـد (ترجمـان ، ١٢ ذی حجه ١٣٠٩: ٤٦؛;٣٩ :١٩٥٩ ,Pollitzer ;٢٥ :١٨٩٣,Clemow ٦٢١ :١٨٩٢ ,Williams).
بنابر گزارش های موثق تا پیک بیماری که معمولا بعد از چهار هفته رخ می دهد(٤٢ :١٨٩٣ ,Clemow) ، کمبـود پزشک در شهر باکو و دیگر شهرهای قفقاز مشهود بود (٩ :١٨٩٢ ,Pittsburg dispatch) ـ ضعف امکانات و خدمات بهداشتی با توجه به فاصله زمانی دوهفته ای از شیوع وبا در اوزون آدا ومرگ و میر بالای بیمـاری در این منطقه و رسیدن آن به باکو، دولت برای پیشگیری از شیوع و گسترش وبـا در بـاکو می بایست اقداماتی انجام می داد؛ از جمله آماده سازی منطقه قرنطینه در خارج شهر که هزینه چندانی هم برای دولت نداشت ،چراکهمهم ترین ابزار لازم برای احداث آن چوب ، میخ و تبر بود که به وفور در منطقه یافت می شد(٦٧ :١٨٩٣ ,Clemow).