Abstract:
جانوران در ادب فارسی همواره نقش پر رنگی داشتهاند و شاعران و نویسندگان در زمانهای گوناگون و بر حسب مقتضیات روزگار به جانوران اشاره کردهاند. فروغ فرخزاد از جانوران همچون بسیاری پدیدههای دیگر بهره گرفته و مطالب خود را بیان کرده است. در اوایل که شخصیت شعری مستقل و خاص وی شکل نگرفته (دفاتر اسیر و دیوار)، تشبیه قدیمی و تکراری شخص (شاعر، عاشق) به مرغ را بسیار ذکر نموده و خود را مرغی اسیر و گرفتار در دام عشق دیده است. بهتدریج و در اثر مطالعات و تجربههای بیشتر، شخصیت شعری فرخزاد شکل میگیرد و در دفترهای شعر بعدی، فروغی دیگر ظاهر میگردد؛ بدین معنی که اندیشۀ او دگردیسی یافته و من شخصی وی به من اجتماعی و انسانی مبدل شده است. بر همین اساس نگاه او به جانوران تغییر کرده است و جانوران دیگری نیز نظیر مار، کلاغ، موش و...در شعرش مجال بروز یافتهاند. در نوشتار پیشرو با استفاده از منابع کتابخانهای و به شیوۀ توصیفی - تحلیلی به نشانههای آشکار حضور جانوران در شعر فروغ فرخزاد پرداخته شده است.
Animals have always played a colorful role in Persian literature, and poets and writers
have mentioned animals in different times and according to the requirements of the
times. Forough Farrokhzad used animals like many other phenomena and expressed
his content. In the beginning, when his independent and special poetic character was
not formed (Asir and Divar), he often mentioned the old and repeated simile of a
person (poet, lover) to a chicken and he has seen himself as a captive chicken caught
in love's trap. Gradually and as a result of more studies and experiences, Farrokhzad's
poetic character is formed and another Forough appears in the following poetry
notebooks; This means that his thought has been transformed and his personal self has
turned into a social and human self. Accordingly, his view of animals has changed,
and other animals such as snakes, crows, mice, etc. have appeared in his poetry. In
this article, the obvious signs of the presence of animals in Forough Farrokhzad's
poetry have been discussed using library sources and in a descriptive-analytical way.
Machine summary:
فروغ فرخزاد از جانوران همچون بسیاری پدیدههای دیگر بهره گرفته و مطالب خود را بیان کرده است.
2. پیشینه و روش تحقیق با توجه به اینکه جانوران در بافت فرهنگی - اجتماعی ایران اهمیت ویژهای دارند و نمونههای زیادی از بازتاب جانوران در شعر فارسی وجود دارد، در این مقاله با استفاده از منابع کتابخانهای و به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و براساس توالی انتشار مجموعههای شعر، نشانههای آشکار حضور جانوران در شعر فروغ فرخزاد بررسی میشود.
بر اساس تفکر و اندیشۀ خاصی که فروغ داشت، در هر دفتر جانوران ویژهای را مدنظر قرار داد؛ در دفترهای اول که هنوز عاشقپیشه بود و نوجوانی احساساتی از میان جانوران به «مرغ» توجه میکند و همچون شاعرانِ ادب کلاسیک خود را مرغی اسیر و گرفتار در دام عشق میبیند.
. اما اینکه تصاویر شاعر در دفترهای اسیر و دیوار و عصیان تقلیدی از تصاویر شاعران کلاسیک است و شاعر بهندرت چیزی از خود میافزاید و همچنین اینکه نمادهای این سه دفتر شناختهشده هستند نه ابداعی به ضعف اندیشه و جهانبینی شاعر مربوط میشود.
بیشتر استفادههای فروغ از جانوران در این اشعار اجتماعی است؛ یعنی او برای بیان مفاهیم اجتماعی ـ که تحت تأثیر زمان و مبارزات و مطالبات مردم در شعر او وارد شده است ـ از جانوران بهره میگیرد و دیگر صرفاً قصد ندارد تنهایی و عشق خود را وصف کند.
5- متناسب با موضوع و زمینۀ اشعار، رویکرد شاعر به جانوران متفاوت است؛ اما بهطورکلّی فروغ فرخزاد از جانوران برای بیان واقعیتهای زندگی شخصی و اجتماعی خود استفاده میکند و دیدگاهش عارفانه نیست.