Abstract:
یکی از اصطلاحات پرکاربرد در آثار کهن علم رجال اصطلاح «تخلیط» و دیگر مشتقات آن است. معنای این واژه نزد متقدمین روشن بوده است؛ به همین دلیل توضیحی در مورد آن ارائه ندادهاند، اما با گذشت زمان و ازبینرفتن قرائن، این اصطلاح دچار ابهام شد؛ بهگونهای که علمای متأخر در تعریف آن دچار اختلاف شدند. برخی آن را به معنای فساد عقیده و عدهای دیگر آن را به معنای جمع بین روایات معتبر و غیرمعتبر دانستهاند. باتوجهبه نقش مهم این اصطلاح در اعتبارسنجی راویان و ابهامی که در تبیین آن وجود دارد ارائه پژوهشی جامع در راستای رفع ابهامات موجود ضروری به نظر میرسد. در این نوشته که باهدف مشخصکردن مفهوم تخلیط در کلام متقدمان علم رجال انجام گرفت، با روش توصیفی - تحلیلی و با کمکگرفتن از دادههای کتابخانهای استعمالات مختلف این واژه و دیگر مشتقات آن در آثار پیشینیان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که تخلیط به معنای نقل روایات معتبر و غیرمعتبر توسط یک راوی است که در بیشتر موارد ریشه در انحراف عقیدتی او دارد.
One of the most used expressions in the ancient books of Rejal science is the expression of "mixing" and its other derivatives. The meaning of this word was clear to the ancients; For this reason, they have not given an explanation about it, but with the passing of time and the disappearance of evidence, this expression became ambiguous; In such a way that later scholars differed in its definition. Some have considered it to mean the corruption of belief, and others have considered it to mean the combination of authentic narrations and non authentic narrations. According to the important role of this expression in the validation of narrators and the ambiguities in its explanation, it seems necessary to provide a comprehensive research in order to resolve the existing ambiguities. In this article, which was carried out with the aim of identifying the concept of mixing in the words of the ancients of Islamic scholars, the various uses of this word and its other derivatives in the books of the ancients were analyzed and investigated by descriptive- analytical method and with the help of library data. Mixing means narrating authentic and non-authentic narrations by a narrator, which in most cases is rooted in his corruption of his believes.
Machine summary:
در اين نوشته که باهدف مشخص کردن مفهوم تخليط در کلام متقدمان علم رجال انجام گرفت ، با روش توصيفي - تحليلي و با کمک گرفتن از داده هاي کتابخانه اي، استعمالات مختلف اين واژه و ديگر مشتقات آن در آثار پيشينيان مورد تحليل و بررسي قرار گرفت و اين نتيجه حاصل شد که تخليط به معناي جمع بين روايات معتبر و غيرمعتبر در نقل است که در بيش تر موارد ريشه در انحراف عقيدتي راوي دارد.
ب ) علي بن احمد عقيقي: شيخ طوسي در کتاب رجالش تصريح کرده که او مخلط است (طوسي، ١٣٧٣ش ، ص ٤٣٤)، درحاليکه وي از اجلاي علما و اعاظم فقهاي اماميه به شمار ميرود و علامه حلي در مباحث رجالي خود نظر عقيقي را در زمره اقوال علماي ابدال شمرده و در موارد متعددي در جرح و تعديل راويان به قول او استناد کرده است (حائري، ١٤١٦ق ، ج ٤، ص ٣٤٠)؛ بنابراين تخليط در حق او به طورقطع به معناي انحراف اعتقادي نيست ؛ بلکه به قرينه آنچه که شيخ طوسي در فهرستش به نقل از ابن عبدون در مورد او بيان کرده که در بين روايات او «منکر» وجود دارد (طوسي، ١٤٢٠ق ، ص ٢٨٥)، مراد از تخليط نسبت به او اختلال در نقل روايت است ؛ چون «منکر» به رواياتي اطلاق ميشود که درک آن به دليل مخالفت با حکم ظاهري عقل براي عامه مردم دشوار بوده است (مجلسي، ١٤٠٦ق ، ج ١٤، ص ٣٩١).