Abstract:
تغییر آب وهوا به تغییر چشمگیر و طولانی مدت در پراکنش الگوهای جوی در بازههای زمانی دههها تا میلیونها سال گفته میشود آنچه تغییر کنونی آب وهوا را متمایز میکند این واقعیت است که زمین با سرعت بیشتری نسبت به هر زمان دیگری در حال گرم شدن است و انسانها نقش مهمی در این روند ایفا کردهاند. تغییرات آب و هوایی به عنوان عاملی که بر تهدیدات دامن میزند عمل میکند. تغییرات آب و هوایی مستقیما باعث جنگ و نزاع نمیشود اما میتواند بر بیثباتی، جهانی، گرسنگی فقر و جنگ دامن بزند؛ و کمبود آب و غذا، بیماریهای مسری تنشها در خصوص منابع و تعداد آوارگان بلایای طبیعی را تشدید میکنند – که تمامی اینها باری اضافی بر اقتصادها جوامع و نهادهای سراسر دنیا تحمیل میکند کوشش برای تامین امنیت همواره در پس کنش و منش انسانها وجود داشته است. طی دو دهه اخیر مسئله امنیتی تغییر اقلیم با توجه به پیامدهای پایدار آن بر زیست و تمدن بشر بیشترین توجه را به خود معطوف داشته است در این میان کشورهای واقع در کمربند خشک جهان به واسطه کاهش بارش ناشی از تغییرات اقلیمی و ناکارآمدی مدیریت منابع آب بیشترین آسیب را دیدهاند که کشور ما نیز با توجه به موقعیت جغرافیاییاش به شدت متاثر از این رخداد شده است برابر دادههای موجود حوضه آبریز مرکزی که استانهای واقع در آن از وزن ژئوپلیتیک بالایی نیز برخوردار هستند بیشترین اثرپذیری را از عوامل یاد شده داشته است. پیامدهای امنیتی تغییرات اقلیمی در حوضه آبریز، مرکزی علاوه بر پیامدهای ناگوار، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و محیطی برای شهروندان این منطقه پهناور از کشور این توانایی را دارد که با توجه به سهم تقریبی ۴۸ درصدی آن در تولید ناخالص داخلی کشور و نیز تعلق آن به یکی از پربسامدترین محورهای تمدنی، ایران امنیت کشور را در مقیاس ملی و گستره جغرافیایی فرهنگ ایران با چالشهای بنیادی همراه کند نتیجه پژوهش حاضر نشان در صورت تداوم وضعیت موجود پیامدهای تغییر اقلیم در حوضه آبریز مرکزی این توانایی را دارد که ثبات و امنیت ملی را به چالش بکشاند و میزان مهاجرت را به میزان چشمگیری افزایش دهد.
Machine summary:
در واقع ، افزايش ٥/١ درجه دماي زمين تغييراتي در رژيم بارندگي بوجود آورده است که به دنبال آن ، در برخي مناطق ، کم بارشي و خشکسالي نيز طوفان هاي شديد گردوغباري را ايجاد نموده است (IPCC ,٢٠٠٧) طوفان هاي گردوغبار به عنوان يکي از انواع طوفان هاي جوي اقليمي، حاصل سيستم هاي آشفته و بادآورده اي است که ذرات گرد و غبار را به هوا وارد ميکند و باعث ايجاد خسارات در مقياس هاي گسترده و در ابعاد مختلف اقتصادي، اجتماعي زيست محيطي، سياسي و نيز ساير ابعاد ميشوند (Qian et al ,٢٠٠٢) که در وهله اول ، از نظر اقليمي، ميتواند منجر به تغييرات اقليم و ميزان نزولات جوي در مقياس جهاني و محلي، تغيير در چرخه بيولوژيکي، زمين شناسي و محيط زيست طبيعي گردد( Engelstaedter et al ,٢٠٠٦ ) طبق مطالعات جهاني (Littmann ,١٩٩١) تغييرات فصلي فرکانس طوفان گرد و غبار را براي پنج منطقه در آسيا مورد مطالعه قرار داد در اين ميان کشور ايران به دليل همجواري با سه منبع عمده ي توليد گرد و غبار شامل بيابانهاي عراق ، سوريه و عربستان خشک سالي و بهره وري نامناسب از زمين در داخل کشور و کشورهاي مجاور و نيز قرار گرفتن در منطقه خشک و نيمه خشک جهان همواره با مشکل ريزگرد و گردوغبار مواجه ميباشد.