Abstract:
شناخت همکاریهای علمی و موضوع مقالات، میتواند تصویر جامعی از نوع فعالیتهای علمی نویسندگان در مجله مشخص و سبب شناسایی نقاط قوت و ضعف تحقیقات انجام شده گردد. در این جهت یکی از مناسبترین روشها، استفاده از روشهای تجزیه و تحلیل علمسنجی است. پژوهش با این رویکرد به تحلیل شبکه همکاریهای علمی و ترسیم موضوع مقالات مورد توجه در مجله «اقتصاد فضا و توسعه روستایی» پرداخت. پژوهش از نوع کاربردی، با استفاده از فنون علمسنجی و به روش کتابخانهای انجام شد. اطلاعات توصیفی و شناختی مقالات به عنوان مبنای تحلیل قرار گرفت. مجله اقتصاد فضا و توسعه روستایی اکنون پس از انتشار 34 شماره، 364 مقاله توسط 641 نویسنده منتشر کرده که الگوی تألیفی بیشتر این مقالات از همکاری سه نویسنده بوده است. در مجله شبکه کامل همکاری علمی، از آن جهت که نویسندگان در زمینههای علمی متفاوت قرار دارند، شکل نگرفته است. این موضوع از سویی بیانگر توجه اصلی مجله به موضوع مقالات بدون توجه به نویسندگان بوده است. با این حال در شبکه همکاریهای علمی مجله، قدیری معصوم، مطیعیلنگرودی و ریاحی، بیشترین تعداد ارتباطات را داشتهاند. این نویسندگان به همراه رضوانی مهمترین نقش را نیز به عنوان میانجیگر در کنترل و انتقال اطلاعات در شبکه علمی مجله ایفا میکنند. در شبکه علمی مجله سهم عمدهای از نویسندگان نیز از دانشگاه تهران، خوارزمی و پیام نور تهران بودهاند که تمایل کمتری برای همکاری در شبکه علمی مجله با نویسندگان دیگر دارند. اما موضوع اصلی مقالات در مجله، با اهتمام به ابعاد توسعه روستایی؛ بیشتر در زمینه «توسعه اقتصادی» بوده که بیشتر منطبق با جهتگیری سیاستهای توسعه روستایی در کشور است. «گردشگری» و «کشاورزی» دو موضوع محوری در این زمینه هستند. بنابراین برنامهریزان در جهت تحقق توسعه علمی مجله، میتوانند جهتگیری موضوع مقالات را در سایر زمینههای علمی توسعه روستایی مورد توجه قرار بدهند.
Machine summary:
روش هاي علم سنجي، هنگام مطالعه جنبه هاي مختلف علمي و همچنين در رتبه بندي مؤسسات و دانشگاه ها در سراسر جهان مورد استفاده قرار مي گيرند (١٨٠٩ :٢٠١٥ ,Wallin &Ellegaard ;٢٠٠٩ ,De Bellis) و مي توانند پويايي نتايج علمي ، توزيع فضايي و نهادي ، همکاري هاي علمي و جهت گيريهاي اصلي را نشان دهند ,Chiu et al) (٢٠٠٩ ,Ho &Zhang, Qian ;٢٠٠٤.
استفاده از تجزيه و تحليل هاي علم سنجي ميتواند به درک وضعيت علمي و مسيرهاي تحقيقاتي، کمک کند (٢٠١٨ ,Mao et al ;٢٠١٤ ,Wang et al) و از همه مهمتر، اين روش به شناسايي شکاف هاي تحقيقاتي کمک خواهد کرد (٢٠١٥ ,Gall et al)، که براي هدايت مطالعات آينده در زيرشاخه ضروري خواهد بود (١ :٢٠٢٠ ,Baffoe).
براي تحليل همکاري علمي نويسندگان نيز از شاخص تراکم شبکه ، مرکزيت درجه ، مرکزيت بينابيني، بردار ويژه و ضريب خوشه بندي استفاده شده است .
اين بدين معناست که در شبکه همکاريهاي علمي، ارتباطات پايين تري ميان نويسندگان براي انجام پژوهش با ديگر نويسندگاني است که در زمينه هاي علمي متفاوت قرار دارند.
شبکه همکاريهاي علمي نويسندگان (تحصيلات علمي) براساس شاخص مرکزيت بينابيني منبع ، يافته هاي تحقيق ، ١٤٠٠ ب ) تحليل ساختار موضوعي مقالات مجله بررسي جهت گيري علمي تحقيقات چه در بررسي مجلات علمي و چه در زمينه هاي علمي ديگر، از جمله موضوعات بديع در مطالعات علم سنجي هستند.
استفاده از روش هاي تجزيه و تحليل علم سنجي يکي از روش هاي انجام براي اين موضوع بوده که سال ها است مورد توجه محققان در علوم مختلف قرار گرفته است .