Abstract:
پژوهش حاضر با هدف بررسی مؤلفههای رهبری آموزشی بر مبنای آموزههای نهجالبلاغه امام علی (ع) انجام گردیده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی با ماهیت کیفی به روش گراندد تئوری برای رسیدن به نظریه و مدل مفهومی رهبری آموزشی در نهجالبلاغه که با استفاده از نرمافزار مکس کیودا در سه مرحله کدگذاری (باز، محوری، انتخابی) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافتههای پژوهش نشان داد در کتاب نهجالبلاغه پس از قرآن کریم در کنار احادیث به جنبههای مختلف دنیوی و اخروی انسانها از جمله حکومت اسلامی و رهبری در خطبهها و نامهها و حکمتها اشارات بسیاری شده است. در این پژوهش مؤلفههای رهبری آموزشی بر مبنای آموزههای نهجالبلاغه تحلیل، استخراج و کشف و یک نتیجهگیری کلی از این مدل درک و بر مبنای آموزههای نهجالبلاغه رهبری آموزشی اینگونه تعریف گردید: رهبری آموزشی معنوی، خدمتگزار، دانشپژوه و پژوهش محور در مقاله حاضر بعد معنویت، تهذیب اخلاق، دانشپژوهی، پژوهش محوری و شایستگی مدیریت بیشترین تعداد مؤلفهها را به خود اختصاص دادند رهبری از منظر امام علی (ع) بر سه اصل معرفت، ایمان و عمل استوار بوده و ایمان و عمل و رفتار رهبری نیز خود دربرگیرنده شش حیطه خدامحوری، عقل محوری، بصیرت محوری، اخلاق محوری، خدمت محوری و فرآیند محوری است و شیوه رهبری امیر مؤمنان رهبری خدمتگزار مبتنی بر ایمان و معرفت الهی است و خدمت و خدمتگزاری در شیوه رهبری ایشان نقطه کانونی تمرکز در تربیت پیروان بهویژه رهبران، مدیران و کارگزاران میباشد دیدگاه ایشان به رهبری و مدیریت دیدگاهی مردم محور است و اینکه در جوامع انسانی اساسیترین کار، تعلیم و تربیت بوده و این امر مهم بر عهده رهبران آموزشی نهاده شده است.
The current study was conducted with the aim of investigating the components of educational leadership based on the teachings of Nahj al-Balagha of Imam Ali (AS). This research is applied in terms of purpose, and descriptive in terms of method with a qualitative nature using the grounded theory method to reach the theory and conceptual model of educational leadership in Nahj al-Balagha, which was analyzed by using Max Quda software in three stages of coding (open, central, selective). And it was checked. The findings showed that in the book of Nahj al-Balagha, after the Holy Quran, in addition to hadiths, there are many references to various worldly and afterlife aspects of human life, including Islamic government and leadership in sermons, letters, and words of wisdom. In human societies, the most basic work is education, and this important task is entrusted to educational leaders.