Abstract:
شاهنامهپژوهی در دهۀ هشتاد نسبت به سالهای پیشین، شتاب بیشتری داشته و مقالههای فراوانی با رویکردهای نوین در مجلّات این دوره به چاپ رسیده است. اما با توجّه به روند چشمگیر مقالات در عرصۀ فردوسی و شاهنامه طی سالهای1380تا 1385 منتشر شدهاند، شناخت کاستیهای ساختاری و محتوایی در برخی مقالات مرتبط با شاهنامهپژوهی، بسیار پراهمّیّت است و نقد و آسیبشناسی چنین آثاری، ضروری مینماید. آفتهایی در مقالات حوزۀ فردوسی و شاهنامه بین سالهای1380تا1385بهچشم میخورد که پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، پارهای از آنها را با شیوه گردآوری کتابخانهای، نقد و ارزیابی میکند، آفتهای چون؛ ناهماهنگی عنوان مقاله با محتوا، ارجاع به چاپهای نامعتبر شاهنامه و بیتوجّهی به منابع اصلی و پیشینۀ پژوهش، سطحی بودن و گرایش به توصیف، تکرار مطالب، علمی و روشمند نبودن مقالههای انتقادی، کاربرد زبان نامناسب، تحمیل معنا به متن و عیوب ساختاری مقالات در پژوهش پیشرو بررسی شدهاست. چنانچه اصلاحاتی از کاستیها و بیدقّتیها (ساختاری و محتوایی) برای دور ماندن مقالاتِ حوزۀ شاهنامه در زمینۀ انتشار اجرا گردد، نشانه خوبی برای رشد کیفی مقالههای آتی است
Researches conducted on Shahnameh in the 1380s in comparison with the earlier years had proliferated and numerous articles employing novel approaches had been published in the journals of this period. Recognizing the shortcomings of certain articles in terms of structure and content are quite important in view of the abundance of materials found in the domain of Shahnameh studies from 1380 to 1385, hence the criticism and pathology of such works is an essential task. The purpose of this article is to criticize and evaluate a number of such articles using the pathological approach. The research method is descriptive analytic one and the data collection method is library based. Defects such as incompatibility of title with the content, reference to inauthentic Shahnameh editions, inattention to main sources and prior researches, shallow interpretation and concentration on description, repetition of themes, unsystematic and unscientific manner of writing critical essays, employing inappropriate language, imposing meaning to the text, and structural flaws are examined in this study.
Machine summary:
ایران (نویسندة مسؤول ) محمدجعفر یاحقّی 1 استاد مشاور، استاد زبان و ادبیات فارسی دانش گاه فردوسی مشهد، ایران تاریخ دریافت : ١٣٩٧/٤/١١ تاریخ پذیرش : ١٤٠٠/٧/٢ چکیـده شاهنامه پژوهی در دهۀ هشتاد نسـبت بـه سـال های پیشـین ، شـتاب بیش تـری داشـته و مقاله های فراوانی با رویکردهای نوین در مجّلات این دوره به چاپ رسیده است .
آفت هایی در مقـالات حـوزة فردوسـی و شـاهنامه بـین سـال های١٣٨٠تـا١٣٨٥به چشـم میخورد که پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلـی، پـاره ای از آن هـا را بـا شـیوه گردآوری کتاب خانه ای، نقد و ارزیابی میکند، آفت هـای چـون ؛ ناهمـاهنگی عنـوان مقالـه بـا محتوا، ارجاع به چاپ های نامعتبر شاهنامه و بیتوجّهی به منـابع اصـلی و پیشـینۀ پـژوهش ، سطحی بودن و گرایش به توصیف ، تکرار مطالب ، علمی و روش مند نبودن مقاله های انتقـادی، Royasaadatifar@gmil.
برخی نویسندگان فهرست منابعی اعلام نمیکنند؛ به عنـوان نمونـه مقالـۀ «یـک رسم کهن در شاهنامه » (شفق ، ١٣٨٥: ١٦٧- ١٧٤) و بعضی دیگر کـه شـمار آن هـا کـم نیسـت ، فهرستی از منابع پژوهش خود ارائـه نمیدهنـد بـرای مثـال مقالـۀ «فاصـلۀ زیباشـناختی در داستان سیاوش » (جعفری،١٣٨١: ٧٢-٧٦) و یا در مقالۀ «نقـد و ردّ افسـانه ها دربـارة فردوسـی و شاهنامه » (دبیرسیاقی،١٣٨٣: ٥٤-٧٠) یک مأخذ برای استخراج ابیات به کار رفته است (شـاهنامه تصحیح دبیر سیاقی) البتّه بیت های الحاقی شاهنامه در ایـن منبـع شناسـایی نشـده اسـت و نمیتواند سند دقیقی برای شناخت تصحیح های درست از نادرست باشد.