Abstract:
قرآن کریم در آیات متعدد به طور وسیع و دامنه دار سخن از صله و رسیدگی به افرادی دارد که خداوند به رسیدگی به آنان دستور داده است و یا نکوهش قطع صله و رسیدگی به آنان دارد. مسائل مربوط به صله رحم در آیات و روایات از نقطه نظرهای گوناگون میتواند مورد توجه و بررسی قرار گیرد. یکی از موضوعات در این زمینه، این مساله است که گستره رحم و خویشاوندان از دید قرآن و حدیث چیست و قلمرو آن چه افرادی را شامل میگردد. این پژوهش با اتخاذ روش کتابخانهای در گردآوری، و روش توصیفی- تحلیلی در تجزیه و تحلیل دادهها و با هدف اثبات توسعه در قلمرو رحم از خویشاوندان خانوادگی، به نزدیکان و اهل بیت و رحم آل محمد (ص)، گستره رحامت در حدیث منقول از امام رضا (ع) در تفسیر آیه نخست سوره نساء را مورد پژوهش قرار داده و به این نتیجه رسیده است که بر اساس روش تفسیری قرآن به قرآن و به ویژه تبیین روایات تفسیری اهل بیت (ع)، مفاد آیات قرآنی که در باره صله به طور اطلاق و صله رحم و خویشاوندان به خصوص، در درجه اول رعایت حقوق اهل بیت (ع) و در مرحله بعد خویشاوندان خانوادگی میباشد.
In many verses, the Holy Qur'an speaks widely and comprehensively about
communication with relatives and taking care of people whom God has ordered
to take care of them, and it also condemns cutting off contact with close relatives
and not taking care of them. The issue of communication with relatives can be
examined from different points of view, and the fundamental issue in this context
is what is the extent of communication with relatives from the point of view of
the Qur'an and hadith based on the hadith narrated by Imam Rida (as) under
the first verse of Surah Nisa? And what people does its territory include? This
research with a library method in collecting, and a descriptive-analytical method
in data analysis and with the aim of proving the development in the field of
communication with family relatives and the Prophet’s progeny (pbuh), the extent
of this communication in the hadith narrated by Imam Rida (as) has investigated
in the interpretation of the first verse of Surah Nisa. And it has come to the
conclusion that the contents of the Qur'anic verses related to the relationship
with relatives specifically, and the necessity of this relationship in a special way,
as well as the commentary traditions transmitted from the Ahl al-Bayt (as) with
emphasis on the hadith narrated from Imam Rida (as) in according to the first
verse of Surah Nisa, in addition to the relationship with family relatives, it also
includes respecting the rights of Ahl al-Bayt (as), and this generalization in some
cases is about interpretation and in some cases it is about matching the verses of
the Qur'an with specific titles and topics.
Machine summary:
نتيجـۀ پژوهـش آن اسـت کـه مفـاد آيـات قرآنـي مربـوط بــه لــزوم صلــه بــه طــور اطــلاق و لــزوم صلــۀ رحــم به خصــوص و نيــز روايــات تفســيري منقــول از اهـل بيـت (علیهم السلام)بـا تأکيـد بـر حديـث منقـول از امـام رضـا (علیه السلام) در ذيـل آيـۀ نخسـت سـورٔە نسـاء، افـزون بـر صلـۀ خويشـاوندان خانوادگـي ، رعايـت حقـوق اهـل بيـت (علیهم السلام)را نيـز شـامل مي شـود و ايـن تعميـم در مـواردي از بـاب تفسـير و در مـواردي از بـاب جـري و تطبيـق آيـات قـرآن اسـت .
» از نظـر روش ، ايـن پژوهـش در مقـام گـردآوري داده هـا، از روش کتابخانه اي و در اسـتناد داده ها، از شـيؤە اسـنادي و در تجزيـه و تحليـل داده هـا از روش توصيفـي تحليلـي پيروي کـرده و موضوع توسـعه در قلمـرو رحـم و خويشـاوندان را کـه در ايـن حديـث امـام رضـا (علیه السلام) مطـرح شـده اسـت ، توامـان بـا روش تفسـير قـرآن بـه قـرآن و بـا اسـتفاده از احاديـث تفسـيري اهـل بيـت (علیهم السلام)پژوهش خواهـد کـرد.
در ايـن صـورت ، دخـول هـر دو مصـداق در معنـا از بـاب تفسـير خواهـد بـود و مفـاد جمـع بيـن روايـات بـا معنـاي سـوم از آيـه کـه در مباحـث قرآنـي ارائـه شـد، تطابـق خواهـد کـرد؛ امـا بنـا بـر پذيـرش احتمـال نخسـت در معنـاي آيـه مي تـوان گفـت معنـاي تفسـيري ارحـام ، همـان خويشـاوندان خود انسـان اسـت و تفسـير آن به خويشـاوندان آل محمد b در روايات دسـته دوم از بـاب جـري و تطبيـق يـا بطـن و تأويـل اسـت .