Abstract:
آتش در طول تاریخ یکی از عوامل مؤثر و بنیادین در زندگی مردمان ایران باستان و از آخشیجهای (عناصر) مقدس، در آیین مزدیسنا است. آتش پیش از ظهور زرتشت و از همان ابتدا میان ایرانیان از قداست برخوردار بود و به عنوان یکی از خدایان برجسته، مورد پرستش و پس از ظهور زرتشت، با آیین ویژهای در آتشکده نگهداری میشد، چراکه آتش را از همان ابتدا به عنوان یکی از نیروهای قهار طبیعت که دارای نیروی سحرآمیز مقتدری باشد میدانستند. آنچه این نوشتار در صدد واکاوی آن است تحولاتی است که آتش پس از ورود اسلام به ایران و اسلام آوردن تدریجی بیشتر ایرانیان به لحاظ جایگاه و کارکرد از سر گذرانده است. لذا، این پژوهش، با روش تحلیلی و با شیوۀ کتابخانهای به این امر پرداخته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد، آتش در ایران پس از اسلام همچنان جایگاه مهمی داشته و در آیین های ایرانیان در اشکال و گونههای مختلف از جمله سوگند به آتش در دعاوی بعضی از اقوام و همچنین در آیین های مربوط به ازدواج و نیز سوگواری همچنان ادامه یافته است.
Machine summary:
» لذا کشف آتش يکي از مهم ترين و حياتيترين اکتشافات تاريخ زندگي بشر بوده ، تـا بدانجا که هر قوم و ملتي دربارة پيدايش آن اسـطوره هـا و افسـانه هـاي خـاص خـود را نقـل کرده است ؛ به عنوان مثال در اوستا گفته شده کشف کنندة آتش هوشنگ پيشـدادي اسـت ؛ از اين رو از دورة هوشنگ تا کيانيان که دورة پيش از تاريخ بـه شـمار مـيرود و بعـدها در دورة هخامنشيان ، اشکانيان ، ساسانيان و حتـي بعـداز اسـلام ، آتـش همـواره بـه عنـوان يـک مفهوم بااهيمت مطرح و از جايگاه ويژه اي برخوردار بوده ؛ در ميان مردمـان هنـد و ايرانيـان باستان نيز آتش نمادي از يک گوهر مينوي است که مانند رشته اي آسمان و فضا و زمـين را بهم متصل کرده است بوده ، اين نماد در آسمان به صـورت خورشـيد و در فضـا بـه صـورت تندر و در زمين از سايش دو چوب خشک ايجاد ميشده است (باقري، ١٣٨٦: ٤٨).