Abstract:
یکی از مهم ترین جنبه های پیوند دهندۀ شعر و اسطوره، ویژگی شاعرانه بودن اسطوره ها است؛ زیرا آفرینش شعر و اسطوره عمدتا مدیون نیروی تخیّل هنرمندانۀ آفرینندۀ شعر و اسطوره است. در دورۀ معاصر، حتّی سنّتی ترین شاعران نیز کوشیده اند با بهره گیری از اسطوره پردازی و بازآفرینی عناصر اسطوره، این عناصر را به روزگار خود نزدیک کنند و با انطباق های اسطوره ای با هدف بازتاباندن روزگار خود به یاری اسطوره های گذشته برخیزند. در این میان سهراب سپهری – از شاعران تأثیرگذار معاصر – با بهره گیری از عناصر اسطوره به ویژه عرفانی – دینی موجب پیوند شعر معاصر و گره خوردگی آن با شعر سنّتی و کلاسیک فارسی شده است. شعر معاصر فارسی، به دلیل دخالت جریان های مختلف سیاسی و فرهنگی و گرایش شاعران به مکاتب ادبی و هنری، مانند هر دوره ی دیگر مملو از نشانه های اسطوره گرایانه ی شاعران معاصر است. این گرایش به خصوص، با رویکرد شاعران به مکاتب ادبی و اجتماعی مثل رمانتیسم و ناسیونالیسم (در مورد اسطوره های ملّی)، هم چنین وقوع انقلاب مجال بیشتری را برای شاعران به وجود آورده تا از این عناصر، به عنوان یک ویژگی قابل توجّه در اشعار خود استفاده کنند. هدف از این پژوهش تبیین و چگونگی اسطوره های عرفانی – دینی، بر محور اصول رمانتیک در شعر سهراب سپهری به روش توصیفی – تحلیلی است. می توان گفت سپهری شاعر رمانتیک معاصر، در سروده هایش از انواع مختلف اسطوره های عرفانی – دینی بهره زیادی برده است.
One of the most important aspects connecting poetry and myth is the poetic nature of myths. The creation of both poetry and myth owes much to the power of the artistic imagination of their creators. However, one of the most beautiful and artistic uses of myth in poetry is the "re-creation of myths", the purpose of which is to connect the past to the present and to provide grounds for mythological insight. In the contemporary period, even the most traditional poets have tried to bring these elements closer to their time by recreating the elements of myth. In other words, mythical adaptations are used to reflect their time. Nima Yooshij was one of the first poets to recreate a myth in the poems "Amen Chicken" and "Phoenix". Likewise, Sohrab Sepehri has linked contemporary poetry to traditional and classical Persian poetry by using elements of myth-making, especially mystical-religious elements. Due to various political and cultural currents and the tendency of poets to stick to the tenets of literary and artistic schools, Contemporary Persian poetry is full of mythological signs of contemporary poets. The purpose of this research is to explain how mystical-religious mythology is used based on romantic principles in Sohrab Sepehri's poetry in a descriptive-analytical way. Findings suggest that Sepehri has used many types of mystical-religious myths in his poems. His emphasis has been more on mythologizing the creation of the forbidden man and fruit, the creation of water, Buddhism, the prophets, and the Bible.
Machine summary:
در اين ميان سهراب سپهري – از شاعران تأثيرگذار معاصـر – با بهره گيري از عناصر اسطوره به ويژه عرفاني – ديني موجب پيوند شـعر معاصـر و گـره خـوردگي آن بـا شعر سنتي و کلاسيک فارسي شده است .
نگارندگان با توجه به همين ضرورت ، با تکيه بر نگاه ويژه ي رمانتيک ها به اسـطوره و تـلاش آن هـا بـراي تحليل و واکاوي اسطوره هاي کهن و بازآفريني اسطوره هاي مدرن از سويي و پيوند متقن ايـن نگـرش بـا اصول فلسفه ي ايده آليستي از ديگر سو، به تحليل چگونگي اسطوره در شعر سپهري، به عنوان شاعري کـه سروده هايش از مؤلفه هاي رمانتيسم تهي نيست ، پرداخته اند و اسطوره هاي دينـي - عرفـاني او را تحليـل و تبيين کرده اند.
سـپهري در شـعر «آب » نيـز از سپيدار ياد ميکند و معتقد است که سرسبزي آن اندوه دل را از بين ميبرد: «آب را گل نکنيم / شايد اين آب روان ، ميرود پاي سپيداري،/ تا فرو شويد اندوه دلي،/ دست درويشي شايد،/ نان خشکيده فرو برده در آب » (همان : ٣٤٦) ٣- ١- ٤- آفرينش آدم و ميوه ي ممنوعه مسأله ي آفرينش در شعر معاصر، متأثر از اساطير کهن و نيز تحت تأثير کتاب هاي آسـماني اسـت .
Mystical-religious myth-making in Sepehri's poetry includes: Buddhism, prophets and the Bible, savior, creation of water, creation of forbidden man and fruit, tree, gods and transcendent beings, and mythical elements of demons and paradise.