Abstract:
ساخت ترکیبات تازه را میتوان از برجستهترین هنرنماییهای شعرا و نویسندگان در برخورد با زبان دانست. ترکیبسازی از امکانات زبانی است که از به هم پیوستن دو اسم یا اسم و صفت، کلمة جدیدی به وجود میآید. یکی از نویسندگانی که توجّه زیادی به ترکیبسازی نشان داده، وحید قزوینی است. پرسش پژوهش حاضر این که، ترکیبات منشآت قزوینی کدامند و بسامدشان چقدر است؟ در این مقاله نویسندگان، هنر ترکیبسازی او را در 20 صفحة اوّل منشآت بررسی کرده و فرض را بر این نهادهاند که برجستهترین ویژگی سبکی این کتاب ترکیبسازی است. بر اساس ایدة مذکور و با بررسی 20 صفحة اوّل کتاب که به روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته، این فرضیه به اثبات میرسد. وحید قزوینی، هم از کلمات مرکب و هم از ترکیبات اضافی استفاده کرده و در مجموع 744 ترکیب در 20 صفحه به کار برده است. ساخت این ترکیبات با این بسامد که اکثرا هم تازگی دارند، باعث آشناییزدایی در متن شده است. به گونهای که میتوان این ویژگی را وجه غالب و شاخصه سبکی منشآت دانست. بسامد بالای ترکیبات انتزاعی، نوآوری در ساخت ترکیبات، استفاده از زبان غیرمستقیم (ادبی) و تاثیرپذیری نویسنده از ایدئولوژی قدرت و بازتاب آن در کلام وی به سبب حضور در دربار حاکم از نتایج دیگر این مقاله میتواند باشد.
One of the most outstanding performances of poets and writers in dealing with language is creating new combinations. Compounding is one of the possibilities of the language that comes from joining two nouns or a noun and an adjective to form a new word. One of the authors who has paid a lot of attention to composition is Vahid Qazvini. In this article, his art of composition has been examined in the first 20 pages of monshaat. The authors assumed that the most prominent stylistic feature of this book is composition. Based on the mentioned idea and by examining the first 20 pages of the book, which was done in a descriptive-analytical way, this hypothesis has been proven. Vahid Qazvini used both compound words and additional compounds. He has used a total of 744 combinations in 20 pages. The creation of these combinations with this frequency, which are mostly new, has caused a lack of familiarity in the text. In such a way that this feature is the dominant aspect and stylistic feature of the buildings. The high frequency of abstract combinations, innovation in making combinations, use of indirect (literary) language, and the influence of the writer on the ideology of power are other results of this article.
Machine summary:
ك. شفيعي كدكني، 1391: 131) يكي از راههاي رستاخيز كلمات، كاربرد آنها در تركيبات تازه است تا از حالت كهنگي و غيرفعّال و تكراري بودن خارج شوند كه در منشآت وحيد قزويني نيز با اين رويكرد مواجه هستيم؛ به اين صورت كه او از كلمات عادي و روزمره، تركيبات جديدي ساخته و با برجسته كردن زبان، باعث جلب توجّه به آن شده است تا خواننده با درك و دريافت آن كه البتّه با دشواري همراه است، لذّت ببرد.
(همان: 258) تركيباتي كه در منشآت (20 صفحة اوّل) به كار رفتهاند، بسامد بالايي دارند و در ساختار سخن متن، نقش برجستهاي ايفا ميكنند كه در ادامه و ذيل عناويني با اين شرح بررسي شدهاند: كلمات مركب (كلمات مركب فارسي)؛ تركيبات عربي (صفت فاعلي مركّب مرخّم و صفت مفعولي مركّب مرخّم)؛ تركيبات اضافي (اضافههاي وصفي، توضیحي، تخصيصي، تشبيهي و استعاري)؛ وابستة وابسته (مضافٌاليه مضافٌاليه، صفت مضافٌاليه و تركيب مضافٌاليه مضافٌاليه + صفت مضافٌاليه).
جدول شماره 4- كلمات مركب، تركيبات اضافي و تركيبات وابستة وابسته نوع, تعداد در 20 صفحه كلمات مركب, 212 تركيبات اضافي, 281 تركيبات وابستة وابسته, 251 جمع, 744 نتيجهگيري وحيد قزويني اثر برجستۀ خود، «منشآت» را طبق سنّت منشيان درباري به سبك مصنوع نوشته است؛ وي در متن منشآت توجّه خاصّي به تركيبسازي نشان داده و اين تركيبات را به صورت كلمات مركب، تركيبات اضافي و تركيبات وابسته با بسامد بالا در متن منشآت به كار برده است.