Abstract:
زمینه و هدف
در اسطوره های مبتنی بر باورهای دوبنی، که آفرینش بر پایه دو گوهر همزاد و متضاد شکل میگیرد، خرد نیز که سرچشمه زایای تفکر و تعقل است به دو پاره خرد نیکیار اهورایی و خرد اهریمنی منقسم میگردد. دژخردی، گرایش به خرد اهریمنی به مقصود انجام امور غیرالهی و مذموم است. همچنین گزینش برترین نوع اندیشه و تدبر برای مقاصد شوم و نادرست، دوش خردی نامیده میشود. هدف از پژوهش حاضر کشف نقاط تشابه و تقابل در سه حماسه باشکوه جهانی یعنی شاهنامه فردوسی و ایلیاد و اودیسه هومر بوده است.
روش مطالعه
این پژوهش به شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و روش تحقیق تحلیلی-توصیفی بر پایه مقایسه مفهوم و مصادیق دژخردی در ایلیاد و اودیسه و شاهنامه فردوسی نگاشته شده است و کوشیده است با به دست دادن نمونه های مشابه یا متفاوت دژخردی در سه متن حماسی ایلیاد و اودیسه و شاهنامه، گونه های این خرد مذموم و اهریمنی را نشان دهد.
یافته ها
در شاهنامه فردوسی، که بر محوریت خرد شکل گرفته است، دژخردیهای پهلوانان و شاهان و نتایج گرایش آنان بدین گونه خرد گمراه بررسی شده است و در ایلیاد و اودیسه، دژخردی از جانب خدایان المپ که قاعدتا باید بر مبنای خرد باشند نیز یافته و بررسی شده است.
نتیجه گیری
در باور و معتقدات ایران باستان، که در شاهنامه فردوسی در خلال داستانها بروز یافته است، این گونه ناپسند از خرد منفی و آزاررسان به نیکیها را تنها از جانب دیوان و اهریمنان و آدمیان بداندیش و دژمنش مییابیم، درحالیکه اتخاذ چنین خردورزیهای مذموم در ایلیاد و اودیسه از جانب یلان و پهلوانان، آدمیان عادی، الهه ها و دیوان آسمانی و خدایان نیز دیده میشود.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: In myths based on Douboni's beliefs that creation is formed on the basis of two identical and opposite gems; Wisdom, which is the source of thinking and reasoning, is divided into two parts: Ahura's benevolent wisdom and Ahriman's wisdom. Deceit is a tendency towards demonic wisdom in order to do ungodly and reprehensible things. Also, choosing the best type of thought and deliberation for sinister and wrong purposes is called wisdom. The purpose of the present research; The discovery of similarities and contrasts in these three magnificent epics has been universal.
METHODOLOGY: This research was written in a library method and analytical-descriptive way based on the comparison of the concept and examples of dezhkheradi in Ferdowsi's Iliad and Odyssey and Shahnameh. and has tried to show the types of this reprehensible and demonic wisdom by giving similar or different examples of wisdom in three epic texts, Iliad, Odyssey, and Shahnameh.
FINDINGS: In Ferdowsi's Shahnameh, which is based on the centrality of wisdom, the wisdom of the heroes and kings and the results of their tendency to misguided wisdom have been examined, and in the Iliad and the Odyssey, the wisdom of the gods of Olympus, which should be the basis of wisdom, has also been found and examined. Is.
CONCLUSION: In the beliefs and beliefs of ancient Iran that appeared in Ferdowsi's Shahnameh during the stories; We find this kind of negative wisdom that is harmful to good people only on the part of Divan and demons and evil-minded people, while the adoption of such reprehensible wisdom in the Iliad and Odyssey both on the part of snakes and warriors, on the part of ordinary people, and on the part of goddesses and Divan. Heaven and gods are seen.
Machine summary:
6935 NUMBER OF REFERENCES NUMBER OF TABLES NUMBER OF FIGURES مقدمه مقالۀ پيش رو، به بررسي و پژوهش در مبحث دوش /دژ خردي ميپردازد و با يادکرد نمونه هايي چند از بکارگيري اين خرد مذموم در شاهنامه ، و ايلياد و اوديسه ، دلايل کراهت و ناپسندي اين گونۀ خرد را در باور ايران باستان نشان ميدهد.
بحث و بررسي خرد در اسطوره ها در اهميت و ارزش «خرد» در اسطوره هاي باستان ايران ، اين نکته را بايد فرا ياد داشت که صفت و نام اهورمزدا، در معني و مفهوم ايزد دانايي و سَرور خردمند معرفي شده است .
خرد مينوي يا هرويسپ آگاه ، آگاهي به همه علوم است و آدميان در بهشت بدان خرد مينوي دست مييابند؛ اما با همۀ اين تعاريف ، گونه اي از خرد معرفي ميشود که دژخردي يا دوش خردي نام دارد.
در باور و معتقدات ايران باستان که در شاهنامۀ فردوسي در خلال داستانها بروز يافته است ، اين گونۀ ناپسند از خرد منفي و آزاررسان به نيکيها را تنها از جانب ديوان و اهريمنان و آدميان بدانديش و دژمنش مييابيم ؛ درحاليکه اتخاذ چنين خردورزيهاي مذموم در ايلياد و اوديسه هم از جانب يلان و پهلوانان ، هم از جانب آدميان عادي و هم از جانب الهه ها و ديوان آسماني و خدايان ديده ميشود.
com : Responsible author) Mansoureh Tadayoni: Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Ramhormoz Branch, Islamic Azad University, Ramhormoz, Iran.