Abstract:
تغییرات شدید آب و هوایی، کاهش نزولات آسمانی، افزایش دما و به دنبال آن افزایش تبخیروتعرق در دهههای اخیر باعث کاهش چشمگیر مساحت سطوح آبی شده است. در این بین، بررسی نوسانهای سطح آب دریاچهها، به منظور حفاظت آنها به لحاظ اهمیت، ماهیت در سالهای اخیر در بین کشورها در سطح ملی و منطقهای جایگاه ویژهای پیدا کرده است. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فیزیکی تالاب ارژن و روند پارامترهای اقلیمی و نیز ارتباط بین موارد یاد شده است. جهت نیل به هدف یاد شده، با استفاده از تصاویر ماهواره لندست و محاسبه شاخص NDWI مساحت دریاچهها از سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۸ محاسبه گردید. نتایج حاکی از کاهش مساحت در بازهی زمانی موردمطالعه است. به طوری که تالاب ارژن از سال ۲۰۱۳ به صورت کامل خشک شده است. کمترین میزان بارش ثبت شده در این بازه در سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۱۰ به ترتیب با میزان ۱۲۷/۸۲ و ۱۰۶/۷۶ میلیمتر است. میانگین دمایی در دوره مطالعاتی ۲۰۱۸-۱۹۸۶، ۱۹/۴۴ درجه سانتیگراد بوده و دما در این بازه با میزان ۰/۶ درجه سانتیگراد روند افزایشی را طی کرده است. در بین پارامترهای آب و هوایی مورد بررسی پارامتر بارش با ضریب همبستگی حدود ۰/۵۳ و تبخیر و تعرق پتانسیل با ضریب همبستگی حدود ۰/۴۳- همبستگی بیشتری با تغییرات مساحت دریاچهها داشتند. جهت پیشنگری پارامترهای اقلیمی دما و بارش منطقه مورد مطالعه در دهههای آتی (۲۰۲۰-۲۰۵۰) از مدل HadCM2 پروژه Cordex-WAS تحت دو سناریو RCP4. 5 و RCP8. 5 استفاده شد که نتایج بیانگر روند کاهشی بارش و افزایش دما است. از میان عوامل مورد بررسی در این پژوهش دو عامل اصلی، متوسط بارندگی سالیانه منطقه مورد مطالعه و تبخیر سالیانه در سالهای اخیر به عنوان عواملی که بیشترین تاثیر و همبستگی را با تغییرات فیزیکی تالاب داشتند، مدنظر قرار گرفته شد.
Severe climate change, declining rainfall, rising temperatures, and subsequent increased evapotranspiration have led to significant reductions in water levels in recent decades. In the meantime, the study of fluctuations in the water level of lakes, in order to protect them in terms of importance, has gained a special place in recent years among countries at the national and regional levels. The purpose of this study is to investigate the physical changes of Arjan wetland and the trend of climatic parameters as well as the relationship between the mentioned cases. To achieve this goal, the area of aathe lakes from 1986 to 2018 was calculated using Landsat satellite images and the NDWI index. The results indicate a reduction in area over the period under study. It has been dried so that Arjan wetland has been completely since 2013. It is the lowest amount of precipitation recorded in this period in 2008 and 2010 with the amount of 127.82 and 107.7 mm, respectively. The average temperature in the study period 2018-1986 was 19.44 degrees Celsius and the temperature in this period has increased by 0.6 degrees Celsius. Among the studied climatic parameters, the precipitation parameter with a correlation coefficient of about 0.53 and the potential evapotranspiration with a correlation coefficient of about -0.43 were more correlated with changes in the area of aalakes. The HadCM2 model of Cordex-WAS project under two scenarios of RCP4.5 and RCP8.5 was used to predict the climatic parameters of temperature and precipitation of the study area in the coming decades (2020-2050). The results show a decreasing trend of precipitation. And rising temperatures. Among the factors studied in this study, two main factors, the average annual rainfall of the study area and annual evaporation in recent years were considered as the factors that had the greatest impact and correlation with the physical changes of the wetland.
Machine summary:
مطالعات جغرافيايي مناطق خشک دوره ١٣، شماره ٤٩، پاييز ١٤٠١ دريافت مقاله : ١٤٠٠/١٠/٢٩ تأييد نهايي: ١٤٠١/٠٣/٠٣ صص ١٧-١ پژوهشي ارزيابي و مدلسازي تغييرات فيزيکي تالاب ارژن در رابطه با پارامترهاي اقليمي با استفاده از سنجش از دور رحمان زندي ١، استاديار گروه سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي ، دانشگاه حکيم سبزواري ابوذر نصيري، استاديار گروه سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي، مرکز آموزش عالي فيروزآباد مريم خسرويان ، دانش آموخته دکتري آب و هواشناسي - تغييرات آب و هوايي، دانشگاه حکيم سبزواري مهدي زارعي، استاديار گروه پژوهشي جغرافيا، دانشگاه حکيم سبزواري 2 چکيده تغييرات شديد اقليمي، کاهش نزولات آسماني، افزايش دما و به دنبال آن افزايش تبخيروتعرق و نيز قعاليت هاي انساني اعم از تغييرات کاربري اراضي، در دهه هاي اخير باعث کاهش چشمگير مساحت سطوح آبي شده است .
جهت پيش نگري پارامترهاي اقليمي دما و بارش منطقه مورد مطالعه در دهه هاي آتي (٢٠٢٠-٢٠٥٠) از مدل HadCM٢ پروژه Cordex-WAS تحت دو سناريو RCP٤٥ و RCP٨٥ استفاده شد که نتايج بيانگر روند کاهشي بارش و افزايش دما است .
در زمينه آثار تغيير اقليم بر منابع آب يک سري پژوهش ها به انجام رسيده است که ميتوان به پژوهش هاي Erturk و همکاران (٢٠١٤)، Lemieux و همکاران (٢٠١٥)، Shrestha و همکاران (٢٠١٦) و Yoshioka و همکاران (٢٠١٦)، Goure و همکاران (٢٠١١)، Jange و همکاران (٢٠١٢)، Gosain و Narula (٢٠١٤)، ٢٠٠٩ ,Abdo et Hashemi et al Elias et al, 2016; Dietrich J and Maier et al, 2016; Santhi et al, 2005; Tan Zarghami et al, 2011; al, 2003; .