Abstract:
مقاله حاضر مطالعهای توصیفی است که با هدف تبیین و نقد پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی با تاکید بر اندیشه وین دایر بر اساس معنویتگرایی قرآن کریم انجام شده است. در این پژوهش از روش قیاس علمی (اسمتنتاجی) و تطبیق یا همسنجی لنزی و از نقد تطبیقی مبتنی بردیدگاه کری واک استفاده شده است. محقق در این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسشهاست که چه نقدی بر پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی از دیدگاه و اندیشه وین دایر بر اساس معنویتگرایی قرآنکریم وارد است؟ پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی با تأکید بر اندیشۀ وین دایر چیست؟ با نظر به معنویتگرایی قرآنی، چه انتقاداتی بر پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی با تاکید بر اندیشه وین دایر وارد است؟ نتایج بیانگر آن است که عرفانهای اومانیستی با تأمل به جهان یک سویه و یک بعدی که انسان را در مرکز توجهات قرار میدهند، از دستآوردهای مهم اومانیستها به شمار میرود. که البته آموزههای اسلامی نیز به کاربست آن در زندگی مسلمانان سفارش نموده است؛ از سویی دیگر در دوران معاصر، درمان معنوی از گرایشهایی شد که در قلمرو بهداشت و سلامت روان، توجه بر انگیز شد. اندیشمندانی چون وین دایر با داشتن نگرش مثبت به زندگی و استفاده از جنبهای روحانی بشر، به مقولۀ معنویت اهمیت دو چندان بخشیدند؛ اما از آنجا که دیدگاه «معنویت منهای دین» بر آنان سلطه داشته، در تفسیر معنویت و نتیجه بخش بودن عملی آن به برداشتهای نادرستی اشاره کردهاند. معنویت آنگاه اثر بخش و پایدار خواهد بود که از خواستگاه راستین و حقیقی خودگرفته شده باشد؛ هم از منظر تجربی و هم قران کریم در تعالیم خویش تاکید و تصریح نموده است که نمیتوان نقش مذهب و معنویتِ برخاسته از آن را در بهداشت و بهباشی روحی انسانهای نادیده انگاشت. از آنجا که سرشت الهی آدمی الهی بوده و روحی خدایی دارد، روانشناسی معنوی در صورتی موفق خواهد بود که به چارچوبهای لازم در تقویت روحیه انسان که همانا مقوله اخلاق دین محورانه است توجه داشته باشد.
Machine summary:
معنویت قرآنی پاسخ به همه نیازهای نسل جدیـد و انسـان معاصـر و مـدرن اسـت عصـر مواسات و مساوات را بشارت میدهد چه این که معنویت در قرآن در هندسه جـامعی از معرفـت و عقلانیت ، تربیت و عدالت و فرهنگ و تمدن الهی- انسانی تعریـف و تنظـیم شـده اسـت و ایـن معنویت کارآمد و زندگی ساز بر اصولی استوار است به همچنین با توجه به مطالـب عنـوان شـده میتوان گفت : عرفان وین دایر علیرغم مطابقت با مفاهیم قرآن و معارف اسـلامی، بیشـتر یـک معنویت شخصی و محدود در اخلاقیات فردی بـوده و فاقـد نظـام اعتقـادی منسـجم و پشـتوانه فلسفی صحیح میباشد و مواردی که در باب اخلاق فردی بیان میشود، تنها بخشی از آموزه های اخلاق در ادیان الهی است و در سایه نظام اعتقادی صحیح میتواند مایه نجات و رستگاری بشـر باشد.
از این رو مسأله اصلی در پژوهش حاضر بر این اساس است که چه انتقاداتی برپیامدهای تربیتـی عرفان های اومانیستی از دیدگاه و اندیشه وین دایر بر اساس معنویت گرایـی قـرآن کـریم مطـرح میباشد؟ پیشینه تحقیق نیک سرشت و طباطبایی (١٣٩٦) درتحلیل و بررسی پیامدهای اومانیسـم از دیـدگاه علامـه طباطبایی با تکیه بر تفسیر المیزان بیان کرده اند که اومانیسم هر نظام فلسفی، سیاسی، اقتصادی، اخلاقی یا اجتماعی است که هسته مرکزی آن انسان باشد.