Abstract:
امروزه شاهد رونق مطالعات قرآنی و تلاش برای درک آموزههای آن در جوامع غربی، ازجمله ایالات متحده آمریکا هستیم. در این مقاله سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد انتقادی، جریانهای اصلی قرآنپژوهیِ مستشرقان در دوره معاصر، البته با تأکید بر قرآنپژوهان آمریکایی، ماهیت و وضعیت تعامل آنها با قرآن و مسایل قرآنی، تا حدودی روشن شود. طبق سیر تاریخی، پنج جریان اصلی: جریان سنتی؛ جریان جدلی - تبشیری؛ جریان تشکیکی؛ جریان علمی- انتقادی؛ و جریان رهیافتگان مورد تبیین و تحلیل قرار گرفته است. نتیجه این بوده که مطالعات قرآنی در این حوزه، با وجود مشکلاتی مثل نفوذ کانونهای سیاسی و جریانهای تند مذهبیِ بر محافل علمی، دارای سیر مثبت و روبهرشدی بوده است. بهرغم قدرتِ جریان جدلی - تبشیری در آغاز قرآنپژوهی این حوزه و نیز نفوذ جریان تشکیکی در اواخر سده بیستم، جریان غالب امروز، جریان علمی- انتقادی است که دارای نگاهی همدلانهتر و آرایی منصفانهتر نسبت به قرآن محسوب میشود.
The study of the Quran and efforts to comprehend its teachings have gained significant momentum in Western societies, particularly in the United States. This article aims to provide a comprehensive overview of the main trends in Orientalist Quranic studies in the present era, with a specific emphasis on American scholars. Employing a descriptive-analytical method and a critical approach, it examines the nature of these scholars’ engagement with the Quran and Quranic matters. By tracing historical developments, five prominent trends are identified and analyzed: traditionalist, polemical-evangelical, skeptical, scientific-critical, and approach-oriented. The findings reveal that Quranic studies within this field have witnessed positive and progressive advancements, despite challenges such as political influence and extremist religious movements infiltrating academic circles. While the polemical-evangelical trend initially dominated Quranic studies in this area and the skeptical trend gained prominence in the late twentieth century, the prevailing trend today is the scientific-critical approach. This approach is characterized by a more empathetic perspective and a fair evaluation of the Quran
Machine summary:
2. باید توجه داشت که هرچند این رویکرد بهزعم برخی مستشرقان کاملاً متکی به منابع و مبانی اسلامی هستند (نوو و کورن، رویکردهای روشمند به مطالعات اسلامی، 1387: 19-2)؛ در بسیاری موارد با آرای قاطبه اندیشمندان اسلامی تضاد داشته و مورد نقد اندیشمندان مسلمان قرار گرفتهاند؛ زیرا اولاً به تصریح دانر این جریان در بحث استناد به احادیث بهعنوان شواهد تاریخی از دانش سنتی اسلامی جدا میشود (Donner, Narratives of Islamic origins: the beginnings of Islamic historical writing, 1998: 6)؛ دوم اینکه بهتصریح مارتین مطالعات و تحقیقات این جریان نیز وامدار مطالعات شرقشناسانه شرقشناسانِ گذشته است (بنگرید: مارتین، نگرشهایی به اسلام در مطالعات ادیان، 1396: 38)؛ که مطالعات آنها نیز همراه با پیشداوریهای دینی و سیاسی بوده است.
آرای اصلی این جریان غالباً از سوی دیگر مستشرقان (گراهام، «ملاحظاتی بر کتاب «مطالعات قرآنی»، 1391: 232-235؛ Donner, Narratives of Islamic origins: the beginnings of Islamic historical writing, 1998: 26-29) و بیش از همه از سوی شاگردان بزرگان این جریان مورد نقد قرار گرفتهاند؛ بهطور نمونه، دیدگاه ونزبرو مبنی بر تثبیت دیرهنگام متن قرآن از سوی شاگردش جان برتن (John Burton) مبنی بر تدوین قرآن در زمان حیات پیامبر( مورد نقد قرار میگیرد.
لئو از کتاب مسلمانان با عنوان «فرقان» یاد میکند، و در پاسخ به انشعاب مسیحیت به ۷۲ فرقه، اشاره میکند که مسلمانان نیز با وجود اینکه، کمابیش صد سال است که دین آنها در میان یک ملت که به زبان واحدی سخن میگویند به وجود آمده، دچار انشعاب شدهاند (Newman, The Early Christian-Muslim Dialogue, 1993: 71-74)؛ این سند در نقد رویکرد شکگرا بسیار مهم است، زیرا نخست اینکه سابقه پیدایش اسلام را حدود ۱۰۰ سال میداند که دقیقًا با تاریخ حکومت عمربنعبدالعزیز بنا به گزارش منابع اسلامی مطابقت دارد.