Abstract:
بر اساس نظریه هلیدی، یکی از ویژگیهای متن، داشتن انسجام است، بنابراین بااهمیت دادن به ساختار آغازگری- پایانی و نشانداری و بینشانی هر بند، شیوه و عملکرد نویسندهدر القای پیام مورد نظر خویش را معین میکند. بر اساس نظریه مذکور، با بررسی ارتباط دستوری، واژگانی و پیوندی یک متن، تحلیل جامعی از چگونگی انسجام و بههم پیوستگی بندهای مختلف آن بهدست میآید. این پژوهش، خطبه جهادیه امام علی(ع) را بر اساس فراکارکرد متنی(رویکرد نقشگرای هلیدی) و به شیوه توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار داده است. نتایج به دست آمده، نشان از آن دارد که اغلب بندهای خطبه مذکور، آغازگر مرکّب دارد و مخصوصاً بیان آن با چنین آغازی، نقطه مناسبی برای القای پیام بوده است و بر انسجام متن صحّه میگذارد. همچنین سایر گونههای انسجامی چون ارجاعدرون متنی، جانشینی، حذف، انسجام واژگانی به ویژه عبارات مترادف و نیز انسجام پیوندی از عناصر برجسته این متن است. بررسی این خطبه از نهج البلاغه بر اساس نظریه هلیدی، ارزش و اهمیت آن را هم در زمینه مذهبی و هم زمینهادبی،بیشتر مشخّص میکند.
According to Halliday's theory, one of the characteristics of the text is to have coherence, therefore, by giving importance to the beginning-end structure and marking and unmarking of each paragraph, it determines the author's method and performance in inducing his intended message. Based on the mentioned theory, by examining the grammatical, lexical and linking relationship of a text, a comprehensive analysis of how its different clauses are coherent and interconnected is obtained. This research has examined the jihad sermon of Imam Ali (a.s.) based on the meta-textual approach (Halliday's role-oriented approach) in a descriptive-analytical way. The results show that most of the clauses of the mentioned sermon have a compound beginning, and especially its expression with such a beginning was a suitable point for inducing the message and validates the coherence of the text. Also, other types of cohesion such as intra-textual reference, substitution, deletion, lexical cohesion, especially synonymous expressions, and also link cohesion are prominent elements of this text. The examination of this sermon from Nahj al-Balaghah based on Halliday's theory, further identifies its value and importance in both religious and literary contexts.
Machine summary:
خوانشی نو از خطبه جهادیه امام علی (ع ) بر اساس نظریه فراکارکرد متنی (رویکرد نقش گرای هلیدی ) پیمان صالحی * چکیده بر اساس نظریه هلیدی ، یکی از ویژگی های متن ، داشتن انسجام است ، بنابراین با اهمیـت دادن به ساختار آغازگری - پایانی و نشان داری و بی نشانی هر بند، شیوه و عملکرد نویسنده در القای پیام مورد نظر خویش را معین می کند.
١ پیشینة پژوهش بررسی ها نشان می دهد که تاکنون مطالعات چندانی بر اساس نظریـه مـورد فراکـارکرد متنـی و نظریه نقش گرای ، صورت نگرفته و اکثر پژوهش های مرتبط با نهج البلاغه ، به بررسی محتوایی و بلاغی آن پرداخته اند که به برخی از آن ها اشاره می شود: مقاله «کارکرد ادات ربطی در انسجام بخشی به خطبـه هـای نهـج البلاغـه » (١٣٩٢)، نوشـته علیرضا نظری که در آن ، عناصر انسجامی یا ادوات انسجامی را در ٣٠ خطبه بلند نهـج البلاغـه مورد بررسی قرار داده است .
هلیدی روابط میان بندها را به دو رابطه بیرونی و درونی تقسیم می کنـد؛ سـطح بیرونـی بـه عوامل انسجام بخش گفته می شود، این عناصر پاره های مختلف متن را به هم پیوند مـی زنـد و به درک بهتر متن کمـک مـی کنـد و عبارتنـد از ارجاعـات درون متنـی و بـرون متنـی ، حـذف ، جایگزینی ، تضاد، هم معنایی و تکرار، اما روابط درونی متن به ساختار موضـوعی و اطلاعـاتی متن ، اطلاق می شود (روبینز، ١٣٩٣: ٣١٨) که واژگان آغازگری - پایانی ، نشان داری - بی نشانی و اطلاع دهندگی آن ها را در گفتمان ، مورد توجّه قرار می دهد.