Abstract:
یکی از شبهات مطرحشده درباره حضرت ابوطالب علیه السلام، مساله ایمان آن حضرت است. تاکنون آثار متعدّدی در پاسخگویی به این شبهه منتشر شده است. کتاب ابوطالب مومن قریش، از جمله آثار قوی و اثرگذار در این زمینه است. مولّف این کتاب «عبدالله خنیزی» از عالمان معاصر منطقه قطیف عربستان است. این اثر در دو بخش اصلی تنظیم گردیده که بخش اوّل آن با عنوان «فی مدارج الحیاة» آمده و بخش دوم به «فی ذمّة التاریخ» نامگذاری شده است. گذشته از علل معنوی، محتوا و روش، دو عامل اصلی موفقیت هر کتاب در اثرگذاری بر مخاطب است از اینرو بررسی محتوای کتاب ابوطالب مومن قریش و شناسایی روش مولّف در ارائه مطالب، ضروری است. هدف این پژوهش، کشف شیوه و روش خنیزی در اثبات ایمان ابوطالب علیه السلام و نحوه پاسخگویی به این شبهه است. فایده این مقاله، ارائه خلاصه محتوای کتاب خنیزی به عنوان الگویی مناسب در تحلیل و بررسی شبهات اعتقادی به جامعه علمی و پژوهشگران این عرصه است. روش خنیزی در گزینش و تحلیل محتوا میتواند در چگونگی بهرهگیری از حدیث و تاریخ جهت ردّ یک ادعا و یا اثبات مطلب، موثر باشد.
Machine summary:
مؤلّف کتاب ابوطالب مؤمن قریش، سعی کرده همواره در بیان دیدگاهها و مطالب علمی، جانب انصاف را رعایت نماید؛ به عنوان نمونه، خنیزی گرچه به صراحت از برخی عالمان اهل سنّت در نسبت دادن افترا و دروغ به شیعیان انتقاد مینماید ولی اشکال را متوجّه همگان نکرده و میگوید: «گروهی از عالمان اهل سنّت هستند که برای رضای خداوند سخن گفته، به دنبال تفرقه و اختلاف نبوده و بنای وحدت را استحکام بخشیدهاند.
1 نقدی کوتاه بر ساختار کتاب خنیزی در ادامه این بخش به پاسخگویی برخی از تهمتهایی که در طول تاریخ بر حضرت ابوطالب× زده شده، پرداخته است در حالی که به نظر میرسد اگر دیگر دلایل ایمان ابوطالب× را نیز در همینجا بررسی مینمود، بهتر بود.
5 - مؤلّف کتاب ابوطالب مؤمن قریش، به یکی دیگر از خطبههای ابوطالب هنگام مشورت پیامبر’ با عبّاس درباره دعوت علنی به اسلام اشاره میکند و ضمن اثبات برتری ابوطالب بر برادرش عبّاس در به دوش کشیدن مسؤولیت مهم حمایت و پشتیبانی از رسول خدا’ سخنان ابوطالب که دلیل بر ایمان اوست را اینچنین میآورد: پدرم که همه کتابها را میخواند گفته بود: پیامبری از نسل من خواهد آمده که دوست دارم روزگارش را دریابم و به او ایمان بیاورم، پس هریک از فرزندانم او را درک کردم به او ایمان بیاورد.
4 - خنیزی، جریان سفر رسول خدا’ با حضرت ابوطالب را از سیره ابن هشام، سیره حلبیه و برخی منابع دیگر نقل کرده و به اختلاف نسخههای این منابع اشاره نموده است.