Abstract:
در قرآن کریم، به سلامت جسمانی، همپای سلامت روحی، توجه شده و این امر نشانگر اهمیت سلامت جسمانی از دیدگاه اسلام است. نوشتار حاضر به این سوال میپردازد که مبانی ارزشمندی سلامت جسمانی در قرآن چیست؟ این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای تنظیم شده است. قرآن کریم با دلایل صریح و کنایی و گاهی با استفاده از مفهوم سخن به اهمیت و ارزشمندی سلامت جسمانی اشاره کرده است. دلایلی از قبیل سلامت از آن خداست؛ سلامتی فرد معادل سلامتی همه انسانها؛ تبلور سلامتی در سلامهای قرآنی؛ وجوب حفظ بدن از ضرر و زیان؛ برداشته شدن تکلیف از بیمار در راستای حفظ و ارزش سلامتی؛ ارزشمندی سلامت در مفهوم آیه «ولا تلقوا بایدیکم الی التهلکه»؛ توجه به پاکی و نظافت؛ سبک زندگی قرآنی سلامت ساز؛ اوامر و نواهی قرآنی متناسب با سلامت بدن؛ ضرورت داشتن تغذیه پاک و طیب و غیره. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که قرآن در کنار پرورش روح به ارزش مندی سلامت جسمانی اشاره کرده و آن ارزشها با اهداف قرآن همخوانی دارد و دارای مطلوبیت ذاتی است.
In the Holy Quran, alongside spiritual well-being, physical health is also emphasized, highlighting the significance of physical health from an Islamic viewpoint. This paper explores the foundations of valuing physical health in the Quran and addresses the question: What are the valuable principles of physical health in the Quran? The research utilizes a descriptive-analytical method and draws upon library sources. The Holy Quran refers to the importance and value of physical health through explicit and implicit evidence, occasionally employing figurative language and concepts. These indications include: health is from God; individual well-being is equivalent to the well-being of all humans; the manifestation of health in Quranic verses; the obligation to protect the body from harm and damage; recognition of the patient's duty to preserve and value their health; the value of health in the concept of the verse "Do not cast yourselves into destruction"; attention to cleanliness and purity; the Quranic lifestyle as a promoter of health; Quranic commands and recommendations aligned with bodily health; the necessity of consuming pure and wholesome nutrition, and more. The findings indicate that the Quran, alongside nurturing the soul, emphasizes the valuation of physical health, which aligns with the goals of the Quran and possesses inherent desirability
Machine summary:
دلایلی از قبیلِ سلامت از آن خداست؛ سلامتی فرد معادل سلامتی همۀ انسانها؛ تبلور سلامتی در سلامهای قرآنی؛ وجوب حفظ بدن از ضرر و زیان؛ برداشته شدن تکلیف از بیمار در راستای حفظ و ارزش سلامتی؛ ارزشمندی سلامت در مفهوم آیۀ «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ»؛ توجه به پاکی و نظافت؛ سبک زندگی قرآنی سلامتساز؛ اوامر و نواهی قرآنی متناسب با سلامت بدن؛ ضرورت داشتن تغذیه پاک و طیب و غیره.
سؤالی که به ذهن انسان خطور میکند این است که آیا قرآن، کتاب هدایت و تربیت، به سلامت و ارزش آن اشارهای دارد؟ از طرف دیگر، برخیها مانند ابن خلدون در مقدمه کتابش قائل است که قرآن برای آخرت مردم نازل شده نه علوم دنیایی (ابنخلدون، 1408ق، ص943).
«وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ»(بقره: 195) برخی از مفسران با توجه به فراز اول آیه، هلاکت را انحصار در زمان عدم انفاق در راه خدا نمودند (طبرسی، 1360، ج2، ص239)؛ اما مفسران دیگر، قاعدۀ کلی را از آیه استنباط نمودند مانند دکتر رضایی (رضاییاصفهانی، 1387، ج2، ص135) و مارودی آیه را عام و منحصر در جهاد تفسیر نکردند (ماوردی، [بیتا]، ج1، ص253) نویسنده تفسیر نمونه مفهوم آیه را گسترده گرفته است و مینویسد: «هرچند آیه در مورد ترک انفاق، برای جهاد اسلامی وارد شده، ولی مفهوم وسیع و گستردهای دارد که موارد زیاد دیگری را نیز شامل میشود، ازجمله اینکه انسان حق ندارد از جادههای خطرناک (چه از نظر ناامنی و چه عوامل جوی یا غیر آن) بدون پیشبینیهای لازم بگذرد، یا غذایی که بهاحتمالقوی آلوده به سم است تناول کند، و یا حتی در میدان جهاد بدون نقشه و برنامه وارد عمل شود (مکارمشیرازی، 1367، ج2، ص36).