Abstract:
حاکمیت شرکتی قوی به دلیل مزایای بسیار زیاد آن برای شرکتها، سهامداران و سایر ذینفعان، اهمیت زیادی یافته است. هدف این پژوهش بررسی میزان رعایت الزامات دستورالعمل حاکمیت شرکتی مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار و همچنین بررسی عوامل تعیینکننده میزان رعایت آن است. جامعه آماری پژوهش، 68 شرکت های بازار اول (تابلوی اصلی) بورس اوراق بهادار تهران، است. اطلاعات مورد نیاز از منابع اطلاعات در دسترس عموم شرکت ها برای سال منتهی به 29 اسفند 1398 استخراج است. جهت بررسی میزان رعایت مفاد دستورالعمل، فهرست سوالات بر اساس الزامات ارائهشده در دستورالعمل حاکمیت شرکتی ایران (1397) است. رویکرد غیروزنی مورداستفاده قرارگرفته و امتیاز نهایی میزان رعایت (شاخص رعایت) از جمع این امتیازها به دست میآید. نهایتاً برای بررسی روابط بین متغیر وابسته و مستقل یک مدل رگرسیون چندمتغیره برازش میشود. نتایج پژوهش نشان میدهد که شرکتهای بازار اول بورس، الزامات دستورالعمل حاکمیت شرکتی را در حد 48 درصد رعایت میکنند و کمترین میزان رعایت در بخش گزارشگری مالی و عملیاتی (92/40)، سپس در بخش ارکان شرکت (08/52) و بیشترین در بخش کنترلهای داخلی (7/52) گزارش شده است. نتایج نشان میدهند که متغیرهای اندازه شرکت، درصد سهام شناور، ترکیب هیئتمدیره و اندازه حسابرس، تأثیر مثبت معنیداری بر میزان رعایت الزامات دستورالعمل حاکمیت شرکتی دارند اما متغیر درصد مالکیت نهادی، تأثیر معنیداری بر میزان رعایت الزامات دستورالعمل حاکمیت شرکتی ندارند.
Abstract: Strong corporate governance (CG) practice is now a sine qua non in corporations due to its benefits to all stakeholders. The objective of this study was to assess the level of compliance of the requirements in the CG reporting under the suggested list provided by Tehran Stock Exchange (TSE), and to investigate the CG determinants that drive the level of the compliance of CG in Iran. The study covered 68 companies listed on the TSE, First Market. The analysis is performed based on publicly available information for the year ended March 19, 2020. In order to assess the level of compliance with the CG requirements, a checklist is compiled in 3 sections, based on the requirements indicated in the Iran Corporate Governance Code (2019). In order to determine the level of compliance with the CG requirements, this study has followed the non-weighting approach in which all items are assumed equally important. Finally, we ran a multivariate regression model to investigate the relationship between dependent (CGI) and independent variables. The findings revealed an average level of 48% of compliance. Considering the lowest level of compliance is reported in the financial and operational reporting (40.92) followed by (52.08) in the company bodies, while the highest level is reported in the internal controls (52.7). The results showed that variables such as the firm size, free float, board structure and audit firm size have significant positive impact on the level of compliance, while the percentage of institutional ownership have no significant influence.
Machine summary:
هدف اين پژوهش بررسيميزان رعايت الزامات دستورالعمل حاکميت شرکتي مصوب سازمان بورس واوراق بهاداروهمچنين بررسيعوامل تعيين کننده ميزان رعايت آن است .
نتايج پژوهش نشان ميدهدکه شرکت هاي بازاراول بورس ،الزامات دستورالعمل حاکميت شرکتي رادرحد٤٨درصدرعايت ميکنندوکمترين ميزان رعايت دربخش گزارشگري مالي وعملياتي (٤٠/٩٢)،سپس دربخش ارکان شرکت (٥٢/٠٨)وبيشترين دربخش کنترل هايداخلي(٥٢/٧)گزارش شده است .
عوامل تعيين کننده رعايت الزامات حاکميت شرکتي دراين مطالعه جهت بررسي عوامل تعيين کننده ميزان رعايت الزامات دستورالعمل حاکميت شرکتي ،مواردي همچون اندازه شرکت ،مالکيت نهادي ،سهام شناور،ترکيب هيئت مديره واندازه حسابرسي درنظرگرفته شده اند.
فرضيه هاي پژوهش باتوجه به مبانينظريوپيشينه پژوهش ،به منظوربررسيميزان رعايت الزامات دستورالعمل حاکميت شرکتيدرشرکت هاي بازاراول بورس (تابلوياصلي)فرضيه اول توسعه يافته است : فرضيه اول :شرکت هاي بازاراول بورس (تابلوي اصلي)،الزامات دستورالعمل حاکميت شرکتيرابيش از٥٠درصدرعايت ميکنند.
فرضيه سوم :بين درصدمالکيت نهادي وميزان رعايت الزامات حاکميت شرکتي در شرکت هاي بازاراول بورس (تابلوياصلي)رابطه مثبت ومعنيداروجوددارد.
فرضيه پنجم :بين ترکيب هيئت مديره (نسبت اعضايغيرموظف به کل اعضايهيئت مديره ) وميزان رعايت الزامات حاکميت شرکتيدرشرکت هاي بازاراول بورس (تابلوياصلي)رابطه مثبت ومعنيداروجوددارد.
چون هدف بررسيميزان رعايت الزامات دستورالعمل حاکميت شرکتيوهمچنين بررسيعوامل تعيين کننده ميزان رعايت الزامات دستورالعمل حاکميت شرکتي درشرکت هاي بازاراول بورس (تابلوي اصلي)است و تحقيقات همبستگيشامل کليه تحقيقاتياست که درآن هاسعيميشودرابطه متغيرهايمختلف بااستفاده ازضريب همبستگيکشف وتعيين شود.
با توجه به تفکيک موضوعي مفاددستورالعمل حاکميت شرکتي ،کمترين ميزان رعايت دربخش گزارشگري مالي وعملياتي (٤٠/٩٢)،سپس دربخش ارکان شرکت (٥٢/٠٨)وبيشترين دربخش کنترل هاي داخلي (٥٢/٧)گزارش شده است .