Abstract:
نظام آموزش رسمی حقوق در دانشگاههای متعددی از تعداد قابلتوجهی از کشورها، بیش از سه دهه است که با توسعۀ نسبتاً پرشتاب نهادهایی تحت عنوان «کلینیک حقوقی» مواجه شده است. نهاد مذکور با ایفای کارکردهای دوگانۀ آموزشی و خدماتی/اجتماعی، یک تأسیس خاص در دانشکدههای حقوق محسوب میشود. در کشور ما نیز ایدۀ فوق با الگوهای مختلفی از یک دهه قبل در تعدادی از دانشگاههای دولتی و غیردولتی کشور طراحی و اجرا شده است. با عنایت به توسعۀ نهادهای مذکور طی سالیان اخیر و ضرورت تنظیم چهارچوبهای حقوقی لازم جهت تهیه و تصویب ضوابط و مقررات مربوط به ایجاد و فعالیت کلینیکهای حقوقی، پژوهش پیشرو با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن بررسی مفهومی ایدۀ فوق، کارکردها و مزایای آن، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که چالشها و الزامات حقوقی و فراحقوقی ایجاد کلینیکهای حقوقیِ دانشگاهی در ایران کدامند؟ بر اساس یافتههای این پژوهش، ایجاد کارآمد نهاد مذکور در ایران بدون رفع چالشهای متعدد مالی، اداری و آموزشیِ مربوط امکانپذیر نخواهد بود. تأکید خاص این پژوهش بر ضرورت اتخاذ راهکارها و تمهیدات لازم جهت تأمین منابع مالی کافیِ مورد نیاز برای ایجاد و فعالیت کلینیکهای حقوقی، تصویب اسناد حقوقی مربوط توسط مراجع ذیصلاح و طراحی نظام آموزشی مناسب برای اجرای کامل و مؤثر ایدۀ فوق است. در این پژوهش سعی شده ضمن تبیین چالشهای فراروی ایجاد نهاد مذکور، راهکارهای رفع موارد مذکور در ایران پیشنهاد گردد.
The formal law education system in several universities in a significant number of countries has for more than three decades experienced the relatively rapid development of institutions called "Law Clinics". This institution is a special establishment in faculties of law with dual educational and service / social functions. In our country, the above idea has been designed and implemented with different models from a decade ago in a number of governmental and non-governmental universities in the country. Considering the development of the mentioned institutions in recent years and the necessity of setting the necessary legal frameworks for preparing and approving the rules and regulations related to the establishment and operation of law clinics, the leading research with descriptive-analytical method, while examining the concept of the above idea, Its functions and benefits seek to answer the question of what are the legal and extra-legal challenges and requirements for establishing university law clinics in Iran? According to the findings of this study, the effective establishment of this institution in Iran will not be possible without solving the numerous financial, administrative and educational challenges. The special emphasis of this research is on the necessity of adopting necessary solutions and arrangements to provide sufficient financial resources required for the establishment and operation of law clinics, approval of relevant legal documents by competent authorities and design of an appropriate educational system for full and effective implementation of the above idea. Thus, the legal system and the higher education system of Iran have not yet provided the conditions and requirements for the establishment and then the establishment and development of these clinics; Of course, this can only be achieved through the mutual cooperation of government authorities and non-governmental organizations, as well as the community of lawyers. I
Machine summary:
با عنایت به توسعۀ نهادهای مذکور طی سالیان اخیر و ضرورت تنظیم چهارچوب های حقوقی لازم جهت تهیه و تصویب ضوابط و مقررات مربوط به ایجاد و فعالیت کلینیک های حقوقی، پژوهش پیش رو با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن بررسی مفهومی ایدٔە فوق ، کارکردها و مزایای آن ، درصدد پاسخ گویی به این پرسش است که چالش ها و الزامات حقوقی و فراحقوقی ایجاد کلینیک های حقوقی دانشگاهی در ایران کدامند؟ بر اساس یافته های این پژوهش ، ایجاد کارآمد نهاد مذکور در ایران بدون رفع چالش های متعدد مالی ، اداری و آموزشی مربوط امکان پذیر نخواهد بود.
تأکید خاص این پژوهش بر ضرورت اتخاذ راهکارها و تمهیدات لازم جهت تأمین منابع مالی کافی مورد نیاز برای ایجاد و فعالیت کلینیک های حقوقی، تصویب اسناد حقوقی مربوط توسط مراجع ذیصلاح و طراحی نظام آموزشی مناسب برای اجرای کامل و مؤثر ایدٔە فوق است .
com مقدمه کلینیک های حقوقی دانشگاهی١ (وابسته به دانشکدٔە حقوق ) با هدف آموزش مهارت حقوقی به دانشجویان رشتۀ حقوق و نیز فراهم کردن دسترسی به عدالت ٢ برای اشخاص و گروه های نیازمند به طور موفقیت آمیزی در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته اند (دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، ۱۳۹۳: ۱۳۹).
ایدٔە فوق بیش از یک دهه است که با اقتباس نسبتا ناقص از نمونه های مشابه در سایر کشورها، توسط برخی دانشگاه ها در ایران مورد توجه قرار گرفته و در این راستا کلینیک های حقوقی متعددی نیز ایجاد شده اند؛ بدون اینکه الزامات شکل گیری نهادهای مذکور به طور کامل در کشور ایجاد شده باشد.