Abstract:
بیان مسیله:
بوشهر درکرانه شمالی خلیج فارس یکی از بحرانی ترین اقلیم های گرم و مرطوب ایران است. همواره، تهویه طبیعی یکی از روش های متداول تامین آسایش حرارتی ساکنان بوده است. معماری بافت تاریخی بوشهر به دلیل درون گرایی و برون گرایی توامان و بهره گیری از انواع فضاهای نیمه باز درونی و بیرونی نمونه ای شاخص در معماری ایران است. یکی از فضاهای نیمه باز موثر در تهویه طبیعی، طارمه است. این پژوهش درصدد است با مبنا قرار دادن طارمه و پارامترهای آن به بررسی تهویه، در فضای مسکونی بوشهر بپردازد.
هدف پژوهش:
این پژوهش با هدف بررسی تهویه طبیعی ناشی از پتانسیل های طارمه صورت گرفته است.
روش پژوهش:
به منظور تحقق اهداف پژوهش با روش تحقیق ترکیبی، ابتدا با استفاده از بررسی میدانی، مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک بناهای تاریخی، داده های 29 بنای طارمه دار که واجد ارزش تاریخی و ثبت در میراث فرهنگی بوشهر هستند را جمع آوری کرده است. در ادامه، با استفاده از راهبردی تجربی، متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر کیفیت تهویه طبیعی شناسایی و متغیرهای وابسته توسط دستگاه های دقیق دیجیتال در یک نمونه موردی (عمارت دهدشتی) اندازه گیری و سپس داده های آن برای اعتبارسنجی نرم افزار مورد استفاده قرار گرفته است. پس از اعتبارسنجی نرم افزار، شبیه سازی مدل ها در نرم افزار cfd Autodesk 2018 و با تکیه بر روش 1CFD صورت گرفته است. سنجش شبیه سازی مدل های طارمه به صورت درونی، میانی و بیرونی برای مولفه های سرعت جریان و عمر هوا و نیز کلیات گردش باد، با لحاظ کردن اجزای پایه ای معماری شامل: ابعاد و اندازه (طول، عمق)، تاثیر اتاق و بازشو (با بازشو و بدون بازشو)، مکان بازشو اتاق، تعداد و فاصله بین ستون ها و فرم قرارگیری آن ها در بنا (خطی،L-شکل ، Uشکل و 4طرفه)، انجام شده است.
نتیجه گیری
نتایج نشان می دهد، «طارمه درونی» به فرم خطی در حالتی که جزیی از مساحت حیاط است ، بیشترین و طارمه 4طرفه، کمترین سرعت جریان هوا در حیاط و فضای نیمه باز را دارد. اهمیت و تاثیر تغییرات توده به مراتب بیش از سایر مولفه ها است. گردش باد در محدوه میانی کمتر و به سمت جداره ها بیشتر می شود. و طارمه درونی Uشکل بیشترین سرعت را در اتاق ایجاد کرده است. با کاهش تعداد ستون ها و افزایش ابعاد ستون ها در طارمه، سرعت جریان هوا در فضای طارمه کاسته می شود. با افزایش ارتفاع از طبقه همکف به اول و دوم در تمامی حالت ها سرعت جریان هوا در طارمه بیشتر می شود. در «طارمه میانی» عمق مهم ترین عنصر کالبدی موثر بر تهویه است و افزایش عرض طارمه سرعت جریان هوا تا حدودی کاهش می یابد. افزودن «طارمه های بیرونی» باعث بهبود قابل توجه در کیفیت هوای فضای نیمه باز بیرونی شده است. از منظر عمق ، عمق متناسب برای طارمه5/ 3 و فرمL-شکل بهینه ترین تهویه را از بابت سرعت جریان و کمترین عمر هوا و فرم خطی بدترین تهویه شامل کمترین سرعت جریان و بیشترین عمر هوا را دارد.
Machine summary:
سنجش شبیهسازی مدلهای طارمه به صورت درونی، میانی و بیرونی برای مؤلفههای سرعت جریان و عمر هوا و نیز کلیات گردش باد، با لحاظکردن اجزای پایهای معماری شامل: ابعاد و اندازه (طول، عمق)، تأثیر اتاق و بازشو (با بازشو و بدون بازشو)، مکان بازشو اتاق، تعداد و فاصلۀ بین ستونها و فرم قرارگیری آنها در بنا (خطی،L-شکل ، Uشکل و ۴طرفه)، انجام شدهاست.
با هدف تحلیل بهینهترین حالت بهرهمندی از وزش باد جهت تهویۀ طبیعی در فضاهای نیمهباز، متداولترین شاخصههای معماری خانههای حیاطمرکزی بافت تاریخی بوشهر از لحاظ فرم اتاق، فرم حیاط، فرم فضای نیمهباز، نوع بازشوهای ورودی و خروجی اتاق، عمق فضای نیمهباز، تعداد و ابعاد ستونهای طارمه و نیز ترازهای ارتفاعی، دستهبندی و در مرحلۀ شبیهسازی مدلها اعمال شدهاست.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} یافتهها و بحث برای شبیهسازی هریک از مدلهای طارمه (درونی، میانی و بیرونی)، باید مجموعهای از مؤلفههای کیفی تهویۀ طبیعی (سرعت جریان و عمر هوا) و نیز کلیات چرخش و راستای حرکت باد را با لحاظکردن اجزای پایهای معماری شامل: ابعاد و اندازه (طول، عمق)، محصوریت، تأثیر اتاق و بازشو (با بازشو و بدون بازشو)، تعداد و فاصلۀ بین ستونها و نحوۀ قرارگیری در جبهههای مختلف حیاط (خطی، L-شکل، U-شکل و ۴-طرفه) سنجیده شدهاست.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} - عمق پیرامون سنجش تأثیر میزان عمق بر کیفیت تهویۀ طبیعی در فضای نیمهباز، جدول 10 سرعت جریان هوا را برای طارمة درونی به فرم خطی (بدون اتاق و بازشو) را بررسی میکند.