Abstract:
منطقه قفقاز در طول تاریخ برای ایران از اهمیت خاصی برخوردار بوده و به هنگام ضعف حکومت مرکزی اولین بخشی که از ایران جدا شده منطقه قفقاز بوده و در زمان قدرتمندی حاکمیت مرکزی ایران اولین بخشی که به خاک ایران ضمیمه میشد؛ منطقه قفقاز بود. نادر از ۱۱۳۸-۱۱۳۹ق/ ۱۷۲۵-۱۷۲۶م. به ناحیه قفقاز آمد و متوجه اهداف سیاسی-نظامی روسیه و عثمانی شد که با توسل به زور قسمتهایی از این ناحیه را تصرف کرده بودند. نادر توانست نیروهای عثمانی را شکست بدهد و ناحیه قراباغ را متصرف شود. علل ناپایداری تسلط حاکمیت مرکزی ایران در این منطقه بخشی مربوط به سیاستهای حاکمان ایرانی و بخشی به توسعه طلبی ارضی همسایگان این منطقه در طول تاریخ بوده است. با وجود تلاشهای نادرشاه برای استمرار حاکمیت بر منطقه قراباغ، سیاستهای او در طولانی مدت، از جمله تقویت ارمنیان که طرفدار روسها بودند و دادن القاب بلندبالایی مانند سلطان به آنان، باعث توجه عثمانی به منطقه و گرایش حاکمان قفقاز به دولت های همسایه و موجب تضعیف پیوند قفقاز، از جمله قراباغ با ایران در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی سیاستهای نادرشاه را در این منطقه مورد بررسی قرار خواهیم داد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که سیاست نادرشاه موجب تضعیف پیوند منطقه قراباغ با حکومت ایران و گرایش خان نشینها به دولتهای قدرتمند شد. کلید واژهها: ایران، روسیه، عثمانی، قراباغ، قفقاز، نادرشاه.
The Caucasus region has been a special importance to Iran throughout history, and when the central government of Iran was weak, the first part that separated from Iran was the Caucasus region, and during the strong rule of central Iran, the first part that was annexed to Iran was the Caucasus region. The successors of Peter the Great wanted the north of Iran and the Ottomans wanted the west of Iran and over the years they have tried to infiltrate this region. During the Afghan occupation of Iran, the Ottomans occupied Azerbaijan and made the Russian Empire envy. Nader Shah (king of Iran) came to the Caucasus region in 1725-1726 AD and realized the political-military goals of Russia and the Ottomans, who had seized parts of the region by force. Nader was able to defeat the Ottoman forces and capture the Karabakh region. The reasons for the instability in dominating of the central government of Iran in this region have been partly related to the policies of the Iranian rulers and partly to the territorial expansion of the neighbors of this region throughout history. In this article, we will examine Nader Shah's policies in this region with an analytical and descriptive method. Findings show that Nader Shah's policy weakened the ties of the Karabakh region with the Iranian government and the tendency of the Khans to join the powerful governments.
Machine summary:
با وجود تلاش هاي نادرشاه براي استمرار حاکميت بر منطقه قراباغ ، سياست هاي او در طولاني مدت ، از جمله تقويت ارمنيان که طرفدار روسها بودند و دادن القاب بلندبالايي مانند سلطان به آنان ، باعث توجه عثماني به منطقه و گرايش حاکمان قفقاز به دولت هاي همسايه و موجب تضعيف پيوند قفقاز، از جمله قراباغ با ايران در اين مقاله با روش تحليلي و توصيفي سياست هاي نادرشاه را در اين منطقه مورد بررسي قرار خواهيم داد.
). ميرزا جمال جوانشير قراباغي «در تاريخ قراباغ » آورده است : «وقتي که مرحوم نادرشاه به ولايت هاي قراباغ و گنجه ، تفليس و شيروانات تسلط يافته ، در ميان ايلات و دهات هرکسي را که رشيد و کار آمد و کاردان دانسته ، به اسمه به حضور خود برده ، از جمله خدمتگزاران حضور خود ساخته ، صاحب مواجب و احترام و منصب کرده ، از آن جمله پناه خان را، که در ميان ايلات به پناه علي بيگ ساروجلوي جوانشير مشهور بوده است و در امر کارهاي معلومه ، صاحب اسم و در مقام جنگ و دعوا از امثال خود سبقت کننده ، خصوصا در اوقات دعواهاي نادرشاه مرحوم با اهالي لشکرهاي روم رشادتها نموده بود، بنابر آن به حضور خود برده همه وقت در سفر و حضر در خدمتگزاري و راستي کوشيده ، در حضور شاه صاحب منصب و حرمت شده ، به خدمات مرحومه قيام و اقدام مينمود.