Abstract:
عدم توجه به صنایع سبک از جمله صنعت پوشاک یکی از چالشهای اولویت گذاری در سیاست صنعتی طی سالهای اخیر بوده است. در کنار تاکید بر صنایع مادر و دانش بنیان به قابلیتهای فناورانه موجود در صنایع سبک کمتر توجه شده است. با وجود تحولات زیاد اخیر در این صنایع تلاش چندانی برای درک، تحلیل و مستندسازی این تحولات صورت نگرفته است. این مقاله با محور قرار دادن مفهوم قابلیتهای فناورانه، چارچوبی را برای بررسی تحولات سطح بنگاه صنعت پوشاک توسعه داده است. مبتنی بر ماتریس قابلیتهای فناروانه اختصاصی صنعت پوشاک،پرسشنامه نیمه ساختار یافته به منظور ارزیابی قابلیتهای بنگاههای تولیدی پوشاک تدوین و جمع آوری اطلاعات از بنگاههای پوشاک صادراتی انجام شد.مبتنی بر نمونه گیری هدفمند در نهایت 17 بنگاه تولیدی بزرگ صنعت پوشاک مورد بررسی عمیق قرار گرفتند.در مجموع قابلیتهای فناروانه چهار بنگاه در حد متوسط ارزیابی شد.امتیاز پنج بنگاه متوسط رو به پایین شد که عموما تامینکننده بودند و عمده تمرکزشان بر فرآیندهای تولیدی بود. بقیه بنگاهها در حوزه های مختلف امتیازات متفاوتی داشتند.این موضوع نشان از توسعه نامتوازن این بنگاهها میدهد. این بنگاهها در بخشهای خاصی سرمایهگذاری بیشتری داشتند و در عین حال از توسعه سایر قابلیتها غافل شدند. به طور خاص ورود به طراحی و ایجاد برند شخصی از جمله این قابلیتها بود در حالی که هنوز فرآیندهای تولید محصول آنچنان توسعه پیدا نکرده بود و به طور نیمه صنعتی انجام میشد. در مورد روندهای کلی، سه روند کلّی در حوزه افزایش تنوع محصول، ضعف در فرآیندهای تولیدی و تمایل به متنوعسازی کانالهای فروش دیده میشود.
Lack of attention to light industries, including the garment industry, has been one of the challenges of prioritization in industrial policy in recent years. In addition to the emphasis on key and knowledge-based industries, less attention has been paid to the existing technological capabilities in light industries. Despite many recent changes in these industries, less attention has been made to understand, analyze and document Iranian experiences. By focusing on the concept of technological capabilities, this article has developed a framework for investigating the evolution of the garment industry. Based on the matrix of technological capabilities, a semi-structured questionnaire was developed in order to evaluate the capabilities of clothing enterprises and to collect information from exporting one. Finally, 17 large manufacturing companies of the clothing industry were investigated in depth. In total, the technological capabilities of four companies were evaluated at an average level.The score of five companies went medium low, which were generally suppliers and their main focus was on production processes. The rest of the companies had different scores in different aspects. This shows the unbalanced development of these companies.These companies invested more in certain aspects while neglecting to develop other capabilities. In particular, entering into the design and creation of a brand was one of these capabilities, while the product production processes were not yet developed and were carried out semi-industrially. Regarding general trends, three general trends can be seen in the field of increasing product variety, weakness in production processes and the desire to diversify sales channels.
Machine summary:
در رابطه با اين ضرورت ، تحقيقات متعدد در ادبيات جهاني صنعت پوشاک بالاخص کشورهاي مشابه ايران (درحال توسعه يا کمتر توسعه يافته ) بيان کرده اند که قابليت هاي فناورانه با صادرات در صنعت پوشاک ارتباط معناداري دارند(٢٠٠٨ ,Wignaraja ;٢٠١٣ ,Myint &Rasiah ;٢٠١٢ ,Pietrobelli &Molina-Domene ).
با اين وجود همچنان چالش ها و موانع متعددي پيش روي رقابت پذير شدن صنعت پوشاک کشور است که مي توان دسترسي به مواد اوليه کيفي با قيمت هاي رقابتي ، تحديد اندازه بازار داخل ، تنوع پايين سبد صادرات پوشاک ايران ، تمرکز بالاي مقاصد صادراتي و کاهش نرخ ماندگاري در بازارهاي صادراتي ، بالا بودن هزينه هاي شبکه توزيع ، نقايص قانوني اثرگذار بر عملکرد صنعت پوشاک، ضعف در جذب سرمايه هاي خارجي و عدم هم پيوندي با زنجيره هاي ارزش منطقه اي و جهاني و پايين بودن بهره وري صنعت پوشاک اشاره کرد(بشيري و همکاران ، ١٣٩٩).