Abstract:
موضوع چگونگی کنشگری سازمانهای بینالمللی –بهعنوان یکی از تابعان فعال حقوق بینالملل که هم واضع و هم موضوع قواعد حقوق بینالملل قلمداد میشوند- در توسعه حقوق بینالملل عرفی از جمله موضوعات نو در عرصهی حقوق بینالملل معاصر است؛ از این رو، کمیسیون حقوق بینالملل در پیشنویس مواد خود راجع به شناسایی حقوق بینالملل عرفی، این موضوع را در دستور کار خود قرار داده است. همانطور که در ماده 15 اساسنامهی کمیسیون تصریح شده، مراد از «توسعه»، شکلدهی یا تقنین عرف است و نه تدوین آن. بدین ترتیب نویسنده در این پژوهش با بهکارگیری اصطلاح توسعه که واجد خصیصهی انشایی یا ایجادی است، به دنبال تبیین نقش تقنینی سازمانهای بینالمللی در ایجاد حقوق بینالملل عرفی جدید است. مسئلهی اصلی تحقیق حاضر، ابهامات موجود در رویکرد اتخاذشده توسط کمیسیون حقوق بینالملل است؛ در این خصوص ماده 4 (2) پیشنویس مواد مقرر داشته است: «سازمانهای بینالمللی در حوزه قواعدی که موضوع آنها ۱) در دامنهی اختیارات آن سازمان است؛ یا ۲) بهطور خاص به آن سازمان محول شده باشد (مانند اتحادیه اروپا)؛ همینطور زمانیکه انجام اختیارات از جانب آنها، اعمال اختیارات خود دولتهای عضو شناخته شود، میتوانند در شکلگیری عرف مشارکت کنند.» اگرچه کمیسیون، کلیت این موضوع را مورد تصریح قرار داده اما در خصوص جزئیات نحوهی کنشگری سازمانها مقررهای وضع نکرده است. بنابراین در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی سعی شده است با بهکارگیری منابع قابل اعمال، نحوهی کنشگری سازمانهای بینالمللی در توسعه عرفی بینالمللی مورد بررسی قرار گیرد.
International organizations contribute- as one of the main subjects of international law- to the development of customary international law. This contribution is one of the new topics in contemporary international law. Recently, Internatoonal Law Commission has put this issue on its agenda and drafted conclusions on identification of customary international law. As stipulated in Article 15 of ILC Statute," development" refers to the formation of custom, not its codification. Thus, in this research, by using the term "development", the author intends to address the role of international organizations as law makers. The principal problem of this research is the ambiguities in the approach adobted by the Internation Law Commission on the role of international organization in development of customary international law. In this regard, Article 4 (2) of the draft conclusion has provided that: " In certain cases the pratice of international organizations contributed to the formation of the rules of customary internatial law. " This can occur where members states have not transferred exclusive competences, burt have conferred competences upon the international organization that are functionally equivalent to the powers exercised by states. Although the commission has not rejected the role of organozations in the development of customary law , it is not clear to what extent the practice of non- state actors is relevent for the identification of customary international law. Hence, in this paper, by using the descrpitive- analytical method, the ways international organizations contribute to the development of international custom has been the main subject of discussion.
Machine summary:
مسئله ی اصلی تحقیق حاضر، ابهامات موجود در رویکرد اتخاذشده توسط کمیسیون حقوق بین الملل است ؛ در این خصوص ماده ٤(٢) پیش نویس مواد مقرر داشته است : «سازمان های بین المللی در حوزه قواعدی که موضوع آن ها ١) در دامنه ی اختیارات آن سازمان است ؛ یا ٢) به طور خاص به آن سازمان محول شده باشد (مانند اتحادیه اروپا)؛ همین طور زمانیکه انجام اختیارات از جانب آن ها، اعمال اختیارات خود دولت های عضو شناخته شود، میتوانند در شکل گیری عرف مشارکت کنند.
ماده ١٢ به نقش قطع نامه سازمان های بین المللی در توسعه عرف پرداخته است و ماده ١٣ پیش نویس مواد مقرر میدارد: «الف ) تصمیمات دادگاه ها و محاکم بین المللی، به ویژه دیوان بین المللی دادگستری، در مورد وجود و محتوای قواعد حقوق بین الملل عرفی، وسیله فرعی برای احراز این قواعد است .
(٧٥ :ILC Draft, Op. Cit) به عنوان مثال در جایی که سازمان بین المللی با تهیه پیش نویس مواد معاهدات ، دولت ها را برای ارائه نظرات خود فرا میخواند و دولت ها برای ارائه نظر وا میدارد، از این طریق میتواند منجر به توسعه حقوق بین الملل عرفی شود.
para :١٩٨٦ ,ICJ Rep) همچنین دیوان بین المللی دادگستری در نظر مشورتی خود در مورد قانونی بودن تهدید یا استفاده از سلاح های هسته ای اشاره کرد که قطع نامه ها «در شرایط خاصی می توانند شواهد مهمی برای اثبات وجود یک قاعده یا ظهور یک عقیده حقوقی ارائه کنند.