Abstract:
یکی از راهبردهای توسعه اقتصاد روستایی توسعه خوشههای صنعتی مبتنی بر صنایع کشاورزی است که زمینهساز تحقق توسعه پایدار روستایی است. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثرات شکلگیری خوشههای صنعتی در پایداری اقتصاد روستایی در شهرستان طارم است. پژوهش حاضر براساس هدف از نوع پژوهشهای کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمعآوری دادهها و اطلاعات از روشهای میدانی و کتابخانهای بهره گرفته شدهاست. قلمرو مکانی پژوهش شهرستان طارم در استان زنجان است که براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1395 دارای ۴۶۶۴۱ نفر جمعیت بوده که ۳۹۹۲۷ نفر آنها (85.6%) در روستاها زندگی میکنند. جامعه آماری شامل 196 نفر از مدیران روستایی (دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی)، خبرگان و آگاهان محلی، صاحبان صنایع و بنگاههای اقتصادی خرد، افراد شاغل در صنایع روستایی و شهری، کارشناسان و مسئولان ادارات و سازمانهایی که با مناطق روستایی ارتباط تنگاتنگی دارند، بودهاست. برای شناسایی نمونهها از روش کیفی هدفمند (گلولهبرفی و روش متواتر نظری) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای تی تک نمونهای، رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج نشان میدهد بین شکلگیری خوشههای صنعتی با شاخص اشتغال با ارزش 545/0، درآمد با ارزش 690/0، افزایش سرمایهگذاری با ارزش 405/0، افزایش تولید با ارزش 620/0 و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباط با ارزش 749/0 در سطح آلفای 001/0 رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، شکلگیری خوشههای صنعتی در شهرستان طارم بیشترین تأثیر را بر افزایش تولیدات کشاورزی و غیرکشاورزی روستاییان با مقدار کلی 706/0 و افزایش اشتغال در زمینههای مختلف برای جوانان روستایی و در نتیجه کاهش مهاجرتهای روستا- شهری در پی خواهد داشت. با توجه به تمرکز عمده تولید محصول زیتون، این منطقه میتواند قطب خوشههای صنعتی- کشاورزی مبتنی بر زیتون قرار گیرد و بنابراین پیشنهاد میشود برنامهریزی و سرمایهگذاری برای ایجاد زیرساختهای لازم در این زمینه انجام گرفته گیرد.
Machine summary:
٨. ٨ :DOR ارزيابي اثرات شکل گيري خوشه هاي صنعتي در پايداري اقتصاد روستايي شهرستان طارم ليلا حسنلو؛ دکتري جغرافيا و برنامه ريزي روستايي، دانشکده علوم جغرافيايي، دانشگاه خوارزمي، تهران ، ايران .
نتايج نشان ميدهد بين شکل گيري خوشه هاي صنعتي با شاخص اشتغال با ارزش ٠/٥٤٥، درآمد با ارزش ٠/٦٩٠، افزايش سرمايه گذاري با ارزش ٠/٤٠٥، افزايش توليد با ارزش ٠/٦٢٠ و توسعه فناوري اطلاعات و ارتباط با ارزش ٠/٧٤٩ در سطح آلفاي ٠/٠٠١ رابطه مثبت و معناداري وجود دارد.
مدل مفهومي پژوهش #$$007 ٣) روش تحقيق پژوهش حاضر با توجه به هدف کلي آن (ارزيابي اثرات شکل گيري خوشه هاي صنعتي در پايداري اقتصاد روستايي در شهرستان طارم )، از نوع کاربردي و از نظر ماهيت و روش توصيفي- تحليلي بوده و به منظور جمع آوري داده ها و اطلاعات از مطالعات ميداني و کتابخانه اي بهره گرفته شده است .
همچنين ، بررسي اثرات مستقيم و غيرمستقيم شاخص هاي اشتغال ، درآمد، افزايش سرمايه - گذاري ، افزايش توليد و توسعه فناوري اطلاعات در پايداري اقتصاد روستايي نشان داد شکل گيري خوشه هاي صنعتي بيشترين تأثير را در افزايش توليدات کشاورزي و غيرکشاورزي روستاييان در شهرستان طارم با مقدار کلي ٠/٧٠٦ و افزايش اشتغال در زمينه هاي مختلف براي جوانان روستايي دارد و اين شاخص ها به تبع آن ميتوانند تأثير بسيار زيادي در تحقق پايداري اقتصاد روستايي داشته باشند.
بنابراين ، پيشنهاد ميشود سرمايه گذاري براي ايجاد زيرساخت هاي لازم در راستاي توسعه صنايع روستايي در اين زمينه انجام گرفته و خوشه هاي صنعتي مرتبط شکل گيرد.