Abstract:
در یک تقسیم بندی ساده و مشهور دانش حقوق» به چهار رشته یا گرایش تقسیم میشود که یکی از گرایشهای دانش حقوق,» «حقوق جزا» یا «حقوق کیفری» است که حداقل یکصد آیه از کلام اللّه مجیدء به حقوق جزا مربوط میشود منظور از «مبانی حقوق جزا در قرآن کریم» آن مبانی است که اختصاص به حقوق جزا داشته و یا لااقل کاربردش در حقوق جزا بیشتر است و چگونگی کشف و استخراج معانی و مقاصد آیات قرآن را «روش تفسیر قرآن» میگویند. پژوهش حاضر به منظور کشف روش استخراج مبانی حقوق جزای قرآنی» از قرآن کریم است و روش تحقیق» از نوع مطالعهای و بر اساس منابع کتابخانهای است. یافته تحقیق نشان میدهد که «نفسیر حقوق جزائی» و بالتبع «روش شناسی استخراج مبانی حقوق جزا» کمتر مورد توجه آندیشمندان قرار گرفته» در حالی که شناخت این امر» در تدوین و اجرای قوانین» در حوزه حقوق کیفری تاثیر زیادی دارد. به عنوان نتایج پژوهش باید گفت: «مبانی حقوق جزایی اسلام» بی شک از میان آموزههای گهربار قرآن و اصول فقه اسلام استنباط شده و پایه و اساس تدوین قوانین و احکام کیفری میباشند. با مطالعه یات مربوط به حقوق جزاء درمی یابیم یک سری «مبانی حقوق جزا» از قرآن قابل برداشت و استنتاج است که چنان چه در اختیار قانون گذار یا قضات دادگستری قرار گیرد می توانند قوانین جزیی تر را استنباط نماید. بعد از توجه به این نکته که «مبانی حقوق جزا» در هر نظام حقوقی» نقش اساسی و محوری در جعل, تدوین و اجرای قوانین و احکام جزایی» در آن نظام حقوقی ایفا میکندء این پرسش مطرح میشود که روش واکاوی تحلیلی پیشفرضها و روششناسی استخراج مبانی حقوق جزای قرآنی ۵ ۷۵ شناسی استخراج این مبانی از کلام الله مجید چیست؟ و چگونه میتوان بدان دست یافت؟ بحث «روش شناسی استخراج مبانی حقوق جزا» زیر مجموعه بحث «روشهای تفسیر» و آن نیز زیرمجموعه مباحث «علوم قرآنی» است. «روش شناسی استخراج مبانی حقوق جزا» زیر مجموعه روش شناسی «تفسیر حقوقی» نیز هست. یکی از پیش فرضهای «روش شناسی استخراج مبانی حقوق جزا» قبول و پذیرش امکان تفسیر حقوقی» است. مهم ترین پیش فرضهای تفسیر قرآن عبارت است از: قرآن وحی الاهی است؛ تحریف ناپذیری قرآن؛ حجیت ظواهر قرآن؛ امکان و جواز تفسیر قرآن؛ ممنوعیت تفسیر به رای و جامعیت و جاودانگی قرآن کریم. «روشهای صحیح و معتبر شناخت و فهم قرآن» عبارت است از: روش تفسیر قرآن به قرآن» روش تفسیر قرآن با احادیث» روش تفسیر قرآن با عقل (برهانهای قطعی عقل)» روش تفسیر قرآن با علوم تجربی قطعی» روش تفسیر اشاری قرآن (باطنی صحیح). و در مقابل آن «تفسیر به رای» است. نیز در این روش» که یک روش «میان رشته ای» است» رابطه «حقوق جزا» با «قرآن کریم» مورد توجه است