Abstract:
نقش صادرات در توسعه اقتصادی کشورها و بخصوص تاثیر آن بر تولید ناخالص داخلی، در دهه های اخیر، نزد اقتصاد دانان اهمیت بیشتری یافته است. در این مقاله با استفاده از آمار سری زمانی 79-1342 و روش های اقتصادسنجی انگل- گرنجر، تصحیح خطا (ECM) و آزمون های مربوط، رابطه ی صادرات نفتی (XO) و صادرات غیر نفتی (XNO) با تولید ناخالص داخلی (GOP) و تولید ناخالص داخلی بدون نفت(GDPNO) برآورد گردیده است. مدل مورد استفاده، برگرفته از مدل سالواتوره و هاتر است و در آن متغیرهای مستقل شامل صادرات (نفتی و غیر نفتی، به طور جداگانه)، نیروی کار و سرمایه است. نسبت صادرات صنعتی به واردات کالاهای واسطه ای (به عنوان شاخص صنعتی شدن) است. مطابق با نتایج حاصل، در بلند مدت یک درصد رشد در صادرات غیر نفتی موجب رشد GDP وGDPNO به ترتیب معادل با 01/0 و 09/0 درصد می شود و یک درصد رشد در XO ، متغیرهای مذکور را 012/0 و 08/0 درصد افزایش می دهد. همچنین، برآورد مدل های کوتاه مدت، بیانگر این است که یک درصد افزایش در نرخ رشد XO، نرخ های رشد GOP و GDPNO را به ترتیب 13/0 و 05/0 درصد در همان سال، و نرخ رشد GDPNO را به میزان تقریبا 06/0 درصد تا دو سال بعد افزایش می دهد و نیز نرخ رشد GDP را با یک وقفه ی دو ساله، 06/0 درصد بالا می برد. نتایج کوتاه مدت حاکی از عدم رابطه ی معنی دار رشد XNO با رشد GDP است.
The role of export in economic development of countries، particularly its effect on GDP in the recent decades، has increasingly become the interest of economists. Using time-series of the period 1963-2000 and Engel-Granger as well as Error Correction Method (ECM)، the relationship between Oil export (OX)، non-oil export (NOX)، gross domestic production (GDP) and gross domestic non-oil production (GDNOP) are estimated. The employed model is taken from Salvatoreh and Hater’s model in which the independent variables including export (oil and non-oil separately)، labor force، capital are the proportion of industrial export to the import of middle goods (as an index of industrialization). Results reported that one percent increase in NOX will، in the long-run، bring about 0.01 percent and 0.09 percent increase in GDP and GDNOP respectively، and one percent growth of OX will increase the mentioned variables up to 0.012 and 0.08 percent respectively. Also، the estimation regarding the short run models indicates that one percent increase in the growth rate of OX will increase the growth rates of GDP and GDNOP up to 0.13 and 0.05 respectively in the same year، and it will increase the growth rate of GDNOP up to 0.06 percent in the following year، 0.08 percent in the two following years and the growth rate of GDP up to 0.06 percent with a two-year lag. The short run results do not indicate any significant relationship between NOX and GDP.
Machine summary:
"مطالعه حاضر در نظر دارد با استفاده از آمار سری زمانی 79-1342 و برآورد کشش تولید ناخالص داخلی با نفت (GDP) و بدون نفت (GDPNO) نسبت به صادرات نفتی (XO) و غیر نفتی XNO)، تاثیر صادرات را بر رشد اقتصادی ارزیابی کند.
طبق این مدل، در کوتاه مدت ضرایب مربوط به متغیر صادرات دارای Michealy Dolar Fosu Chow Jung-Marshal علامت مثبت و معنی دار است (همان منبع).
تاثیر جنگ تحمیلی نیز با به کارگیری متغیر مجازی (DUM) مشخص میشود و انتظار میرود به واسطهی تاثیر منفی بر سرمایه گذاری، با تولید ناخالص داخلی رابطهی منفی داشته باشد، برای نشان دادن کششهای حاصل، مدلهای کوتاه و بلند مدت به صورت لگاریتمی ارائه شدهاند: (1) (2) LGDP لگاریتم تولید ناخالص داخلی (میلیارد ریال به قیمت ثابت 1361) است.
همچنین، نتایج نشان میدهد که افزایش XO در بلند مدت و کوتاه مدت دارای تاثیر مثبت و معنیداری بر GDP و GDPNO در همان سال است.
به طور کلی، نتایج این مطالعه در رابطه با بررسی تاثیر صاردات نفتی و غیر نفتی بر تولید داخلی با احتساب نفت و بدون آن در کوتاه و بلند مدت، نشان میدهد که بجز رابطهی صادرات غیر نفتی و تولید ناخالص داخلی بدون نفت که معنی دار نشده است، در سایر موارد ضرائب مثبت و معنی دار است.
در واقع نتایج این مطالعه، به طور کلی نتایج برآورد الگوی سالواتوره و هاتر را که بیانگر تاثیر مثبت و معنی صادرات بر تولید ناخالص داخلی در کشورهای در حال توسعه (با اقتصادهای درونگرا) است، تایید میکند."