Abstract:
عبدالکریم بن ابی العوجا، یکی از افرادی است که در سده دوم هجری/هشتم میلادی به
زندیق معروف بودند. وی بدون ترس، در مراکز مقدس مسلمانان حاضر شده، به اظهار عقاید
خود میپرداخت. گفتوگوهای او با امام صادق(ع) و شاگردان ایشان، شیوه استدلال جعفر
بن محمد(ع) را با کسانی که به آفریدگار اعتقاد نداشتند، نشان میدهد. این مقاله
علاوه بر بیان عقاید و مسلک ابن ابی العوجا، به بررسی گفتوگوهای او با امام
صادق(ع) میپردازد.
Machine summary:
"امام با این سخن نشان داد که او درصدد یافتن حقیقت نیست، بلکه به مجادله میپردازد و سخنی فرمود که سال قبل نیز در جلسه اول، بحث با ابن ابی العوجا را با آن سخن شروع کرده بود: «اگر حقیقت و فرجام کار چنان باشد که تو گویی ـ در صورتی که چنین نیست ـ ما هر دو در آخرت پیروزیم.
[44] به نظر میرسد پافشاری ابن ابی العوجا بر عقایدی که بارها مورد انتقاد قرار گرفته و پاسخ آن را یافته است، او را در حضیض ذلت روح قرار میدهد و این پستی روح، جایی به نهایت خود میرسد که قدرت خداوندی خود را در تولید کرم و در کثافت خود میبیند و گمان میکند که او هم خالق کرمهاست، امام صادق(ع)، با چند سؤال خداپنداری او را در هم میشکند: آیا خالق هر چیزی، مخلوق خود را نمیشناسد؟ و او میگوید: بلی، حال مرد و زن آنها و عمر هر یک را برای ما بازگو.
[49] مسئله دیگری که ابن ابی العوجا مطرح کرد، درباره ارث زن بود که هنوز نیز مورد سؤال میباشد؛ وی پرسید: چرا زن که ضعیف است یک سهم دارد و مرد قوی، دو سهم؟ امام فرمودند: زیرا اسلام جهاد و سربازی را از زن برداشته؛ مهر و نفقه را بر مرد لازم شمرده است و در بعضی جنایات اشتباهی که خویشاوندان خاطی باید دیه بپردازند، زن از مشارکت با دیگران در پرداخت دیه معاف شده است؛ از این رو، سهم زن در ارث از مرد کمتر است."