Abstract:
در ادبیات اقتصادی، تئوری های تمرکززدایی در راستای افزایش بهره وری و کارایی دولت ها و گسترش تعادل و توازن منطقه ای مورد توجه قرار گرفته است و آن را به عنوان یکی از ابزارهای اساسی گذار به اقتصاد مبتنی بر بازار در کشورهای در حال توسعه معرفی می کنند. به همین منظور تمرکززدایی اداری، مالی و اقتصادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به خصوص پس از پایان جنگ تحمیلی به عنوان سیاست راهبردی توسعه استان های کشور مد نظر قرار گرفت و با ایجاد کمیته برنامه ریزی و سپس شورای برنامه ریزی و توسعه استان ها گام های اساسی در جهت گسترش تمرکززدایی در ایران برداشته شد. اما آنچه مد نظر برنامه ریزان اقتصادی است بررسی چگونگی تاثیر تمرکززدایی مالی بر رشد اقتصادی است که در این مقاله با توجه به تاثیر تمرکززدایی مالی بر نرخ تورم با استفاده از مدل تعمیم یافته سولو اثر مستقیم و غیر مستقیم تمرکززدایی مالی بر رشد اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفت. با استفاده از مدل های خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) مشخص شد کـه تمرکززدایی مالی (نسبت بودجه استان ها به بودجه عمومی کشور) در بلند مدت و کوتاه مدت به طور مستقیم نرخ رشد اقتصادی را افزایش می دهد به طوری که یک درصد افزایش در تمرکززدایی مالی نرخ رشد اقتصادی 0.05 درصد افزایش پیدا می کند. همچنین تمرکززدایی مالی از طریق تاثیر مثبت بر ثبات کلان اقتصادی به طور غیر مستقیم رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار می دهد
Decentralization theories in the economic literature are considered as promoting government's productivity and efficiency and establishing regional balances. Decentralization is also basic tool for stablishing a market – based economy in developing economies. After Islamic Revolution in Iran and especially after the imposed war، fiscal and economic decentralization was officialhy considered as a strategic policy for the developing of provinces.
Firstly، they founded planning committee and then planning council to step up towards decentralization. But the main concern for economic planner is to investigate the mechanism of the impact of fiscal decentralization on economic growth. In this paper by using augmented Solow model the direct and indirect effect of fiscal decentralization on economic growth is evaluated. Using auto regressive distributed lag models، we found that fiscal decentralization (the ratio of province's budgets to national budget) positively affects the rate of economic growth both in the short run and the long run. One percent increase in fiscal decentralization increase economic growth by 0.05 percent. Also positively affects on economic growth through macro stability.
Machine summary:
"تئوریهای تمرکززداریی برای ایجاد و گسترش مشارکت مدیریت منطقهای در روند تصمیمگیریهای منطقهای به منظور پیریزی توسعهای درونزا و پایدار در مناطق محلی رو به گسترش میباشد هنگامیکه در کشورهای در حال توسعه تمرکززدایی بهعنوان یکی از ابزارهای اساسی گذار به اقتصاد مبتنی بر بازار مطرح میشود و در نسخههای بانک جهانی بهعنوان راه حل توسعه منطقهای برای کشورهای مذکور پیشنهاد میشود ، طبیعتا به اهمیت بررسی ارتباط تمرکززدایی مالی ، رشد اقتصادی و ثبات کلان اقتصادی پی خواهیم برد اقتصاد ایران در چند دهه گذشته گرایشی پیوسته به تمرکز یافتن و افزایش نقش دولت در اقتصاد داشته است .
علیرغم انتقاد به اجرای سیاستهای تمرکززدایی در کشورهای در حال توسعه و در حال گذار، بیشتر کارشناسان اقتصاد منطقهای بهطور ضمنی تأثیر بالقوه تمرکززدایی مالی بر رشد و ثبات اقتصادی را به رسمیت شناختهاند و نشان دادند در صورت اعمال تمرکززدایی مالی یک تأثیر بالقوه بر افزایش کارایی اقتصادی، برابری توزیع منابع بین مناطق و ثبات کلان اقتصادی خواهد داشت (Mclure و 1995، Sewell و1996، Zou و 2000، Tanziو 2000).
(Gramlich و 1995، Shah و 1999 ، Rodden, Wibbds و 2002) رودن در سال 2002 در مقالهای نشان داد به خاطر عدم انطباق مالی دولتهای محلی در سیستمهای متمرکز، با اجرای سیاستهای تمرکززدایی با فرض ثابت بودن سایر شرایط، ثابت کلان اقتصادی بدتر خواهد شد و یا حداقل مانع از کاهش عدم تعادلهای افقی مزمن (عدم تعادل در منطقه) خواهد شد.
M (2003), Fiscal Decentralization & Economic growth."