Abstract:
الشجرة الالهیة فی علوم الحقائق الربانیة تألیف شمسالدین محمد شهرزوری، از حکمای اشراقی و فیلسوفان سده هفتم هجری، و
دربردارنده پنج رساله است: رساله نخست: در مقدمات و تقسیمات علوم، رساله دوم: در ماهیت الشجرة و تفاصیل علوم آلی منطقی،
رساله سوم در اخلاق، تدبیر منزل و تدبیر مدن (سیاست مدن)، رساله چهارم: در علوم طبیعی، رساله پنجم: در علوم الهی و اسرار ربانی.رساله دوم الشجرة الالهیة به مباحث منطقی اختصاص یافته و ساختار آن متأثر از تنظیم صناعی مباحث در منطق اشارات بوعلی است،
اما شهرزوری برخلاف بوعلی، به تفصیل از صناعات خمس سخن گفته است. وی در این رساله، بسیاری از مباحث منطقی شرح حکمة
الاشراق خود را آورده است. رساله سوم الشجرة الالهیة تلخیص و ترجمه آزاد اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی، با تنظیم فصول و
تقسیمات متفاوت است. شهرزوری در اغلب موارد، مباحث نظری اخلاق ناصری را در این بخش حذف کرده است.در این مقاله، پس از معرفی الشجرة الالهیة و تبیین محتوای آن، به معرفی اجمالی برخی از مباحث منطقی این کتاب (طرح جهت برای
قضایای شرطیه، تفاوت معنوی قضیه موجبه و سالبه، انتقاد از حد ارسطویی و موضوع منطق) پرداخته شده، سپس نقاط قوت تصحیح
کتاب (تعیین منابع فکری شهرزوری،معرفی تفصیلی نسخههای مورد استفاده و...) ذکر گردیده، و در پایان برای توضیح و فهم بهتر متن الشجرة الالهیة. برخی از مطالب آن با
شرح حکمة الاشراق مقابله شده است.
Machine summary:
"در این مقاله،پس از معرفی الشجرة الالهیة و تبیین محتوای آن،به معرفی اجمالی برخی از مباحث منطقی این کتاب(طرح جهت برای قضایای شرطیه، تفاوت معنوی قضیهء موجبه و سالبه،انتقاد از حد ارسطویی و موضوع منطق) پرداخته شده،سپس نقاط قوت تصحیح کتاب(تعیین منابع فکری شهرزوری، (*).
شهرزوری بسیاری از مباحث منطق شرح حکمة الاشراق خویش را در رسالهء دوم آورده است که در بسیاری از موارد مباحث مذکور به لحاظ محتوا و تعبیر و حتی ارائه مثال مشابهاند(-دنبالهء مقاله) رسالهء سوم:دارای سه بخش اخلاق،تدبیر منزل و سیاست مدن است و در واقع تلخیص و ترجمهء آزاد اخلاق ناصری خواجه نصیر الدین طوسی است.
لذا مقابلهء دو اثر مذکور میتواند زمینهء ارائهء متنی هماهنگ،معنادار و صحیحتر را فراهم کند که در ذیل به پارهای از آنها اشاره میشود: (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) -گفتنی است برخی از موارد فوق،نه به جهت تصحیح متن،بلکه برای توضیح و فهم بهتر متن مفید است،چنانکه مصحح محترم برای ارائهء متنی روان و فهم بهتر رسالهء سوم از کتاب اخلاق ناصری-که از منابع فکری شهرزوری در رسالهء سوم است-بهره جسته و در صورت لزوم مواردی از عبارات اخلاق ناصری را در متن آورده و مواردی را در پاورقی ذکر کرده است(الشجرة الالهیه،مقدمهء حبیبی،ص شصت و یک،صص 805، 515،715،425 و..."