Abstract:
شماره جدید مجله، با رویکرد نقد و بررسی مقالات «دائره المعارف قرآن لایدن» تقدیم می شود، و با توجه به اهمیت این دائره المعارف و جدید بودن آن و شبهاتی که در محتوای آن وجود دارد، این رویکرد در شماره های بعدی نیز حفظ خواهد شد. شیوه مدیریت مجله بر آن است که این نقدها از طریق پست الکترونیکی به اطلاع نویسندگان و سرپرست دائره المعارف مذکور برسد و اگر پاسخی برای آنها دریافت شد در شماره های بعد (طبق مقررات و آیین نامه) منتشر می شود. ولی آنچه که از بررسی عمومی مقالات جدید مستشرقان بدست می آید آن است که خاورشناسان در پی طرح روش های جدید پژوهش و تفسیر قرآن هستند از جمله: 1ـ تحلیل تاریخی 2ـ روان شناختی (انسان شناختی) 3ـ جامعه شناختی 4ـ زبان شناختی 5ـ نشانه شناختی 6ـ ادبی (با تاکید بر بحث مجاز و ...) از جمله کسانی که بر این روش ها تاکید می ورزد «محمد آرکون» است که دیدگاههای او در مقاله ای پیچیده و دشوار فهم تحت عنوان «نگرش های انتقادی معاصر و قرآن» در همین شماره آورده شده است و به قلم نگارنده مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. البته مشابه این مطالب در نظرات دیگران نیز دیده می شود. در اینجا یادآوری چند نکته اساسی لازم است: الف: استفاده از روش های جدید در پژوهش و آموزش تفسیر قرآن مفید بلکه لازم است و ممکن است در روش های ابداعی مستشرقان و ... راهکارهای جدید در مطالعات قرآنی هویدا شود که بتواند برای فهم و تفسیر برخی آیات و روشن کردن اجمال وابهام های تاریخی و حل برخی مشکلات آیات مفید واقع شود. بنابراین قرآن پژوهان مسلمان از بررسی این شیوه استقبال می کنند همانطور که مقوله های روش ها و گرایش های تفسیری، هرمنوتیک، زبان قرآن و .... در سال های اخیر مورد تحلیل و نقد و بررسی قرآن پژوهان مسلمان قرار گرفته است و در برخی از موراد در تفاسیر قرآن نیز استفاده شده است. ب: مقصود مستشرقان از این شیوه ها غالبا عملکرد مثبت آنها در فهم و تفسیر قرآن نیست. برای مثال یکی از ابعاد تحلیل تاریخی، تاثیرگذاری فرهنگ عرب جاهلی در قرآن است. و یکی از ابعاد روش روانشناختی تاثیر گذاری ویژگی های روانی و آرمان های تخیلی پیامبر(ص) یا دیگران در قرآن و تفسیر آن است. که لازم است این موارد با دقت مورد بررسی و نقد قرار گیرد. ج: پیش فرض عموم مستشرقان در این روش ها آن است که قرآن کتابی بشری و نگارش یافته توسط انسان (همچون کتاب مقدس) است، آنان با این رویکرد به بررسی قرآن و جامعه عرب و شخصیت پیامبر(ص) و نکات زبان شناختی آنها می پردازند در حالی که این پیش فرض پژوهشی در مورد قرآن کریم خطاست، قرآن کتابی است که همه الفاظ و معانی آن از طرف خدای متعال فرو فرستاده شده است. جبرئیل و شخص پیامبر(ص) واسطه ای بیش نیستند؛ و این مطلبی است که با دلایل درون متنی و برون متنی قرآن قابل اثبات است. در حالی که در مورد تورات و انجیل چنین ادعایی وجود ندارد، بلکه قرائن درون متنی و تاریخی ثابت می کند که غالب مطالب کتاب مقدس دست نگاشته بشر است یعنی نویسندگانی غیر از موسی(ع) و عیسی(ع). د: ما برخی از روش های فوق را در پی نوشت ها و نقدهای مقاله «نگرش های انتقادی معاصر و قرآن ـ محمد آرکون» در همین شماره مجله بررسی کردیم، و برخی از این روش ها (مثل نشانه شناسی و زبان شناختی) را در مجله «تخصصی قرآن و علم» مورد بررسی قرار می دهیم . هر چند که بررسی مفصل این روش ها نیازمند کتاب های مستقل و مفصل است.
Machine summary:
") از جمله کسانی که بر این روشها تأکید میورزد «محمد آرکون» است که دیدگاههای او در مقالهای پیچیده و دشوار فهم تحت عنوان «نگرشهای انتقادی معاصر و قرآن» در همین شماره آورده شده است و به قلم نگارنده مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.
4 د: ما برخی از روشهای فوق را در پینوشتها و نقدهای مقاله «نگرشهای انتقادی معاصر و قرآن ـ محمد آرکون» در همین شماره مجله بررسی کردیم، و برخی از این روشها (مثل نشانه شناسی و زبان شناختی) را در مجله «تخصصی قرآن و علم» مورد بررسی قرار میدهیم 5 .
ک: مقاله «معرفی و بررسی دائره المعارف قرآن لیدن»، به قلم نگارنده، در شماره اول مجله تخصصی قرآن و مستشرقان که در آن، اهداف، ساختار و برخی مدخلها و نیز نقاط قوت و ضعف کلی آن داتره المعارف بیان شده است."