Abstract:
اشعار اسودبن یعفر چه آنچه که در مناسبتهای گوناگون سروده شده و یا در احوال دیگری نقل شده در واقع آینه تمام نمای
زندگی بدویان جاهلی است. اسود به خلق و خوی، سجایای انسانی، صفات پسندیده، اوضاع اجتماعی زمان خود توجه فراوانی
داشت. این توجه به جهان او را به سوی حکمت سوق داد که شاعر آن را به تجربه نه از راه تأمل و تحقیق عمیق دریافته بود.
اسودبن یعفر در لابلای این قصیده دالیه که در واقع تمام شهرت خود را مدیون آن است، ابیاتی چند درباب اخلاقیات، حکمت و
حوادث تاریخی بیان میکند. اندرزهای شیوا، معانی پندآمیز وی بارها در منابع گوناگون شرح و منتشر شده است و ابیاتی از آن
در میان اعراب به صورت ضربالمثل درآمده است. نگارنده در این مقاله کوتاه تلاش دارد تا به بررسی و شرح سخنان حکمت
آمیز اسود درباره زندگی، مرگ، ناپایداری جهان، روزگاران که در کمین مردم نشسته، فرسایش قبیلهها بر اثر گردش زمان، نابود
شدن دولتها و پادشاهان مقتدر و ... بپردازد.
Machine summary:
اسودبن یعفر در لابلای این قصیده دالیه که در واقع تمام شهرت خود را مدیون آن است، ابیاتی چند درباب اخلاقیات، حکمت و حوادث تاریخی بیان میکند.
نگارنده در این مقاله کوتاه تلاش دارد تا به بررسی و شرح سخنان حکمت آمیز اسود درباره زندگی، مرگ، ناپایداری جهان، روزگاران که در کمین مردم نشسته، فرسایش قبیلهها بر اثر گردش زمان، نابود شدن دولتها و پادشاهان مقتدر و ...
هر چند ابن قتیبه در وجود این فرزند تردید کرده(الشعر و الشعراء، 1964 م، ج 1، ص 177)، لیکن اسود خود در قطعهای به وجود آن اشاره دارد و در باب ناتوانی پسر خردسالش شعری میسراید(دیوان، 1968م ، قطعه 15، ص 32ـ33).
در دیوان اسود و نیز در منابع کهن سرودهای نمییابیم که در آن شاعر به ستایش ولی نعمت خود پرداخته باشد و یا اگر پرداخته به دست ما نرسیده و از میان رفته است.
ابن سلام که اسود را در طبقه پنجم شعرای خود نهاده در این باره میگوید: "از اسودبن یعفر قصیده زیبا و دل انگیزی در دست است که اگر او اشعار دیگری به نیکی دالیه معروفش سروده بود، وی را در طبقات نخست مینهادیم".
(الاغانی، 13/15) در واقع اسود بن یعفر تمام شهرت خود را مدیون همین قصیده است.
اندرزهای شیوا و معانی حکمیانه قصیده که به برکت آن شاعر در زمره حکمت سرایان عصر جاهلی قرار گرفته، بارها در منابع گوناگون شرح و منتشر شده و ابیاتی از آن در میان تازیان به صورت ضربالمثل درآمده است.