Abstract:
مساله مورد تبیین در این مقاله بررسی استقلال نسبی طبقه تجار از حکومت و فرآیند تغییرات طبقاتی آن ها در دوره قاجاریه می باشد. بر این اساس، سوال تحقیق تحت این عنوان «آیا تجار دوره قاجاریه طبقه نسبتا مستقل از حکومت محسوب می شوند؟» بیان شده است. در پاسخ به این سوال و در مقام حل مساله، فرضیه تحقیق با ساختار مفهومی زیر بیان گردیده است: تجار دوره قاجاریه را می توان یک طبقه نسبتا مستقل محسوب کرد به نحوی که تجار تا قبل از عصر امتیازات، یک طبقه اقتصادی، از عصر امتیازات تا انقلاب مشروطه به طبقه اجتماعی و از انقلاب مشروطه تا پایان مجلس اول به یک طبقه سیاسی تبدیل شده اند. در ادامه فرضیات از طریق داده های تجربی که به روش تاریخی گردآوری شده مورد داوری قرار گرفته اند. یافته های تجربی دلالت بر تایید دستگاه نظری این تحقیق دارد.
Machine summary:
در پاسخ به این سؤال و در مقام حل مسئله،فرضیهء تحقیق با ساختار مفهومی زیر بیان گردیده است:تجار دورهء قاجاریه را میتوان یک طبقهء نسبتا مستقل محسوب کرد به نحوی که تجار تا قبل از عصر امتیازات،یک طبقه اقتصادی،از عصر امتیازات تا انقلاب مشروطه به طبقهء اجتماعی و از انقلاب مشروطه تا پایان مجلس اول به یک طبقهء سیاسی تبدیل شدهاند.
و از آنجا که حکومت به پول نیاز داشت امنیت جانی و مالی و نظم را که اساس کار اقتصاد است برای این طبقه تأمین میکرد و در مقابل تجار هم با حفظ استقلال طبقاتی خود نیازهای مادی حکومت را در مواقع تنگناها و بحرانهای شدید مالی از طریق وام و قرض تأمین مینمود.
واقعهء اول این بود که تجار به دلیل مسافرتهایی که به خارج از کشور داشتند و مشاهدهء اوضاع و احوال مردم مغربزمین و همتایان فرنگی خود همچنین به دلیل حشر و نشرشان با روشنفکران از جهان سیاسی و اقتصادی آن سوی مرزهای ایران آگاهی یافته و این امر منجر به خودآگاهی طبقاتی تجار شد.
آنها که تا چندی قبل به عنوان طبقهء اقتصادی نسبت به منافع طبقاتی خود در مقابل حکومت آگاهی نداشتند به خودآگاهی رسیدند و به یک طبقهء اجتماعی تبدیل گشتند.
فرضیه تجار دورهء قاجاریه را میتوان به عنوان یک طبقهء نسبتا مستقل از حکومت محسوب کرد به نحوی که: تجار تا قبل از عصر امتیازات،یک طبقهء اقتصادی؛و از عصر امتیازات تا پیروزی انقلاب مشروطه،یک طبقهء اجتماعی و از پیروزی انقلاب مشروطه تا پایان مجلس اول به یک طبقهء سیاسی تبدیل شدند.