Abstract:
دولتهای اسلامی در فرایند اتحاد میان مسلمانان جهان، نقشهای ایجابی و سلبی دارند. در نقشسلبی، رهبران کشورها باید عوامل اختلاف و واگرایی را شناسایی کنند و ریشههایتفرقه را بخشکانند.عوامل درونی اختلاف عبارت است از: «فرقهگرایی»، «ناسیونالیسم»، «استبداد»، «بیدینی و رذایلاخلاقی»، «جهل و ناآگاهی»، «تعارضات فرهنگی»، «وابستگی به بیگانگان» و «اختلافات سیاسیدولتها». عوامل بیرونی هم عبارت است از: «امپریالیسم»، «صهیونیسم»، «تهاجم فکری و فرهنگی»،«جهانی شدن» و «تروریسم».اما دولتهای اسلامی در فرایند اتحاد مسلمانان، نقش ایجابی هم دارند که عبارت است از : 1ـ فراهمنمودن بسترهای انسجام، شامل: «مشروعیت یابی دولتها»، «نهراسیدن از انسجام امتها» و «توسعه دینمداری و نهادینه نمودن فضایل»؛ 2ـ شناسایی قابلیتها و ظرفیت ملتها، شامل: «اشتراکات عقیدتی»،«تمدن غنی اسلام»، «اهمیت ژئوپولیتیک» و «بحرانهای منطقهای»؛ 3ـ ارایه و اجرای راهکارهای انسجاممیان ملتهای اسلامی، شامل: «ترویج فرهنگ حرمتمداری»، «پان اسلامیسم»، «ارتباطات علمیـدانشگاهی»، «تقویت سازمان کنفرانس اسلامی»، «مبادلات تجاری میان دولتها»، «پیمانهای دفاعی»،«توجه به حقوق اقلیتهای مسلمان» و «ایجاد مرجع قضایی اسلامی».
Machine summary:
اما دولتهای اسلامی در فرایند اتحاد مسلمانان، نقش ایجابی هم دارند که عبارت است از : 1ـ فراهمنمودن بسترهای انسجام، شامل: «مشروعیت یابی دولتها»، «نهراسیدن از انسجام امتها» و «توسعه دینمداری و نهادینه نمودن فضایل»؛ 2ـ شناسایی قابلیتها و ظرفیت ملتها، شامل: «اشتراکات عقیدتی»،«تمدن غنی اسلام»، «اهمیت ژئوپولیتیک» و «بحرانهای منطقهای»؛ 3ـ ارایه و اجرای راهکارهای انسجاممیان ملتهای اسلامی، شامل: «ترویج فرهنگ حرمتمداری»، «پان اسلامیسم»، «ارتباطات علمیـدانشگاهی»، «تقویت سازمان کنفرانس اسلامی»، «مبادلات تجاری میان دولتها»، «پیمانهای دفاعی»،«توجه به حقوق اقلیتهای مسلمان» و «ایجاد مرجع قضایی اسلامی».
با این اوصاف آیا صحبت از اتحاد و یکدلی میان ملتهای اسلامیسودمند خواهد بود؟ 5ـ جهانی شدن جهان اسلام ناخواسته با پدیدهای روبهرو شده که تمام عرصههای زندگی آن را در بر گرفته است.
رهبران دولتهای اسلامی باید بدانند که تحقق انسجام مطلوب میان مسلمانان هم به نفع آنان وهم به نفع کلیت جهان اسلام است و چنانچه پروسه اتحاد به سرانجام برسد مایه عزت و عظمتتمام مسلمانان خواهد شد.
دولتهای اسلامی از دو سو میتوانند مسلمانان جهان را به سوی همبستگی هدایتکنند؛ از یک سو، دولتها باید در تبلیغات و شعارهایشان تأکید کنند که اختلافات و تمایزاتی که میانمسلمانان وجود دارد، آن قدر عمیق و ریشهدار نیست که برای همیشه میان آنان فاصله بیندازد.
بنابراین یکی از راهکارهایی که انسجام میان ملتهای اسلامی را تقویت خواهد کرد، این است کهدولتها و دستگاههای اقتصادی آنها، همکاریهای اقتصادی خود را با کشورهای مسلمان تنظیمکنند.
دولتهای اسلامی اگر به هر دلیلی نمیتوانند مرزهایساختگی امپریالیستها را از میان خود بردارند، اما میتوانند با در پیش گرفتن سیاست عطوفت واجرای عدالت فراگیر اجتماعی نسبت به اقلیتهای مسلمان، آنان را از بدنه اصلی جهان اسلام جدانکنند.