Abstract:
سید علی همدانی اگرچه در ایران شهرت زیادی نیافته اما در شبهقاره هند و پاکستان بویژه در میان مسلمانان شهرت بسیار زیادی
دارد. او سرمشق فضیلت و اسلامیت و انسانیت بوده است. آثار شاه همدان که شامل حدود 110 کتاب و رساله و مجموعه شعر است بر
روی هم از او یک چهره فرهنگی و دینی نمودار ساخته که حدود یک سوم عمر خود را در مسافرت و جهانگردی گذرانیده و بیشتر این
مسافرتها جنبه تبلیغی و ارشادی و تعلیمی داشته است. نامههای سیدعلی که بیشتر به قصد ارشاد حاکمان و فرماندهان آن زمان نگارش یافته، ضمن اینکه دربردارنده اطلاعات ذیقیمتی از
آن روزگار است، نمونههایی از ترسل و نامهنگاری آن روزگار نیز محسوب میگردد.سیدعلی شرحی بر تعدادی از اشعار و نیز بعضی مصطلحات خواجه حافظ نوشته و هم با خواجه حافظ ملاقات داشته و از این جهت
شرح او نزدیکترین شرحها به زمان حافظ است. شاه همدان در انتقال فرهنگ ایران و اسلام به شبهقاره و کشمیر نقش بسیار مؤثری داشته
است.
Machine summary:
"با توجه به این نکته که نوشتهاند: سلطان قطب الدین که خود هم شاعر بود و هم علاقهمند به زبان و ادب فارسی و هم بانی یک مدرسه بزرگ، از کتابخانه او در کشمیر دیدن کرده و نیز در مکان یاد شده کتابداری مخصوص به نام سید محمد قاضی داشته و همچنین پس از فوت سید کسی به نام ملا احمد امور کتابخانه او را به عهده گرفته بوده، معلوم میگردد که میباید هم تعداد کتابها و هم ارزش و کیفیت آنها در خور توجه بوده باشد10 و در انتقال فرهنگ ایران و اسلام بسیار مؤثر.
از سویی دیگر سید علی، نفوذی در پادشاهان وقت کشمیر ایجاد کرده بود و سبب میگردید تا بتواند نصایح ارزنده و سازنده خود را نیز به آنان ابلاغ کند و مقبول طبعشان افتد و از این رهگذر نیز فرهنگ ایرانزمین و آنچه قدما آن را قسمی از «حکمت عملی» و به اصطلاح «سیاست مدن»11 تعبیر میکردند در آن سرزمینهای دور دست و خارج از محدوده ایران ترویج میگردید.
ر. ک: نسخه خطی شماره 2 کتابخانه ملک به نقل مجله یغما شماره 8 آبان ماه 1330 ص 339، نیز: احوال و آثار میرسیدعلی همدانی (یا شش رساله او)، تألیف دکتر محمد ریاض ای، انتشارات مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان ج دوم ص 481.
در کتاب نقش پارسی بر احجار هند تألیف استاد علی اصغر حکمت، چ کلکته (ایران سوسائیتی، 1336 شمسی) رباعی زیر به عنوان ماده تاریخ فوت سید آمده، که مؤید تاریخ بالاست: حضرت شاه همدان کریم آیه رحمت ز کلام قدیم گفت دم آخر و تاریخ شد بسمالله الرحمن الرحیم ر."