Abstract:
یکی از مهم ترین وجوهی که در برسی متون ادبی همواره یک محقق باید به آن اهتمام ورزد، نگاه به متن مورد نظر از منظر اتیمولوژیک است. از آنجا که هر متن ادبی در ساخت و بافت زمانی و مکانی خود معنا می یابد، بررسی هر متن مستلزم یافتن رابطه دلالت میان لفظ و معنا در تاریخ کاربرد آن است. روش اتیمولوژیک که در واقع اساسی ترین روش فهم معنای الفاظ در متون ادبی است، به ما کمک می کند تا بتوانیم با ریشه شناسی تاریخی معنای الفاظ، نسبت و دلالت میان لفظ و معنا را در زمان و مکان وضع شده آن بررسی کنیم. بنابراین، اتیمولوژی اهمیت بسیاری در حوزه ادبیات دارد. سید احمد فردید اساس مباحث خود را بر اتیمولوژی استوار کرده است و همواره به الفاظ موجود در ادبیات از منظر اتیمولوژیک نگاه می کند. این مقاله به بررسی جایگاه اتیمولوژی در روش شناسی احمد فردید می پردازد و با نقد کاربرد اتیمولوژی در آرای فردید، ایرادات فردید را در به کارگیری این روش نشان می دهد
One of the most significant aspects، which should be of concern to a researcher in the analysis and survey of the literary texts، is the study of the text through etymology. Since each individual text earns its meaning within its own particular structure، and the context of time and place، therefore the analysis of any text demands finding the relation between the word and its concept in the time and history it functions. The etymological method، which is actually the most basic method for understanding the meaning and concept of words in literary texts، helps us survey and study the reasonable relationship between the word and its concept in a particular time and place through a historical derivation of the meaning of words. As a result، etymology has a prominent place in literature. In Iran، seyyed Ahmad Fardid، has based the principles of his discussions on etymology and constantly considers the words existing in literature through etymology. This paper studies the position of etymology in Ahmad Fardid’s etymology and via reviewing the function of etymology in Fardid’s opinions، points to his mistakes in using this method.
Machine summary:
روش اتیمولوژیک که در واقع اساسیترین روش فهم معنای الفاظ در متون ادبی است، به ما کمک میکند تا بتوانیم با ریشهشناسی تاریخی معنای الفاظ، نسبت و دلالت میان لفظ و معنا را در زمان و مکان وضع شدة آن بررسی کنیم.
سید احمد فردید اساس مباحث خود را بر اتیمولوژی استوار کرده است و همواره به الفاظ موجود در ادبیات از منظر اتیمولوژیک نگاه میکند.
بنابر نظر فردید، زبان در تطور تاریخی خود دچار نوعی استحالة درونی میشود و کلمات با معانی جدیدی پیوند برقرار میکنند که از معنای حقیقی آنها به دور است.
اتیمولوژی و هرمنوتیک هم رأی با فردید باید گفت روش اتیمولوژیک در بررسی متون ادبی و اساسا در ادبیات اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا برای فهم دقیق یک لفظ باید آن را در معنای تاریخی آن بررسی کنیم و نه معنی متعارف آن.
چنین تعریفی از اتیمولوژی بیگمان یک ذهنیت ایجاد میکند؛ آیا کاربرد یک واژه و لفظ، در غیر معنای تاریخی آن باعث فروپاشی ادبیات نیست؟ این سؤالی است که در بررسی نظر فردید باید به آن توجه کرد، و میتواند اساسیترین نقد به نظریات فردید باشد.
اما آیا ضرورتی دارد یک لفظ را که در زمان خودش به وضوح رساننده یک معنای معین است، از کاربرد رایج آن خارج کنیم و به تاریخ گذشته آن ببریم؟ در واقع باید گفت الفاظ تنها وسیلهای برای انتقال معنا و مفاهیم هستند و از این منظر نیازی به ریشهیابی لغاتی که در زمان معاصر کارایی دارند وجود ندارد.