Abstract:
ناسخ و منسوخ از مباحث پیچیده علوم قرآنی است که در فقه و اصول فقه نیز به آن پرداخته شده و حتی، علم به آن لازمه تصدی مناصب قضا و افتاء شمرده شده است.
معنای لغوی نسخ، ناسخ و منسوخ در فرهنگ های لغت آمده است. نیز کاربرد نسخ در چهار آیه قرآن در معانی «ثبت و رونویسی»، «جایگزین ساختن» و «نابود کردن» با اشاره به نکات تفسیری برخی از تفاسیر اهل سنت نقد و بررسی شده است.
ناسخ و منسوخ در روایات و احادیث اهل بیت: تعریف شده و در فقه و تفسیر نیز کاربرد دارد. نویسنده، کتب و آثار دانشمندان شیعه و اهل سنت را در موضوع نسخ به اجمال شناسانده و نسخ را در دو قسمت: ادیان گذشته و حکمی از احکام دین اسلام بررسی کرده است.
شبهات پیرامون نسخ و عوامل پیدایش نسخ در آیین کامل، طرح و بررسی شده است. نویسنده، رابطه حکم و تلاوت در نسخ را، بر اساس منابع اهل سنت توضیح داده، و به بیان چهار شیوه شناخت ناسخ و منسوخ پرداخته است
Machine summary:
"(11:ج 24،ص 9 به نقل از:جمال الدین احمد-ابن المتوج-البحرانی،الناسخ و المنسوخ) اربرد لغوی و اصطلاحی«نسخ»در قرآن این واژه در چهار آیۀ کتاب خدا بکار رفته است: 1-{/ما ننسخ من آیة او ننسها نأت بخیر منها او مثلها،ألم تعلم أن الله علیکل شیء قدیر/}(بقره(1)106/) 2-{/و لما سکت عن موسی الغضب أخذ الألواح و فی نسختها هدی و رحمةللذین هم لربهم یرهبون/}(اعراف(7)154/) 3-{/و ما أرسلنا من قبلک من رسول و لا نبی الا اذا تمنی ألقی الشیطان فیامنیته فینسخ الله ما یلقی الشیطان ثم یحکم الله آیاته و الله علیم حکیم/}(حج(22)52/) 4-{/هذا کتابنا ینطق علیکم بالحق،انا کنا نستنسخ ما کنتم تعملون/}(جائیه(45)29/) در دومین و چهارمین آیه،معنای«ثبت و رونویسی»به کار رفتهاند،اما در آیاتاول و سوم،به ترتیب،از دو معنای«جایگزین ساختن»و«نیست و نابود کردن»استفاده شده است.
اما معلوم نیست که اگر به گفتۀعائشه،این آیات تا رحلت حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله خوانده میشده؛چهکسی مجازبوده تا آنها را از قرآن بردارد و تلاوتشان را نسخ کند!؟ 3-منسوخ در تلاوت،ثابت در حکم:برای این قسم عجیب،شواهد چندی درکتب اهل سنت آمده که اینک،دو نمونه را یادآور میشویم: 1-سعید بن المسیب گوید:عمر پس از بازگشت از سفر مکه،بر فراز منبر گفت:مبادا از بابت آیۀ«رجم»به هلاکت افتید؛..."