Abstract:
فرهنگ و تمدن ایران،از کهنترین،ریشهدارترین و بالندهترین فرهنگها و تمدنها در جهان است.ایران تنها نام یک سرزمین نیست، نام اندیشه،تاریخ،فرهنگ و تمدنی است که در بستر خاص جغرافیایی در طول تاریخ شکر گرفته،رشد کرده و تبدیل به درختی تناور گشته و برای جهانیان ثمرات فراوان داشته است.هویت ایرانی مقولهای است که بر این بستر جغرافیایی و براساس بنیادهای فکری،فرهنگی و محیطی شکل گرفته است.پیوند موزون میان عنصر ایرانیت و اسلامیت،به این هویت معنایی ممتاز و منحصر به فرد بخشیده است.امروزه ما ایرانیان بهعنوان حاملان و وارثان این هویت غنی و پیشرو،مسئولیت تاریخی سنگینی برعهده داریم و باید علاوه بر حفظ آن،بر باروری و رشد و تعالی و انتقال آن به نسلهای دیگر کمر همت بربندیم.
جغرافیا و آموزش آن از چنان ظرفیتی برخوردار است که علاوه بر هویتسازی میتواند ابزار کارامدی برای معرفی و انتقال هویت به نسلهای دیگر باشد.باتوجه به مسئلهی بحران هویت در جامعه و لزوم مهندسی فرهنگی با محوریت هویت ایرانی،نوشتار حاضر به بررسی اهمیت و نقش جغرافیا و آموزش آن در شکلگیری هویت ایرانی و انتقال و انتشار آن بهعنوان یکی از اساسیترین نیازهای جامعهی امروزی پرداخته است و راهکارهایی برای ارتقای کیفیت آموزش جغرافیا در راستای تقویت هویت ایرانی و مقابله با بحران هویت و افزایش انسجام ملی ارائه میدهد.
Machine summary:
"وقتی که آموزش درس جغرافیا،به افراد غیر ممتخصص و غیر متعهد به ایران،واگذار میشود، وقتی نامناسبترین زمان به این کلاسها اختصاص مییابد،وقتی مدیران مدارس توجه خاصی به آموزش این علم ندارند،و وقتی در دانشگاههای ما تنها رشتههای بسیار معدودی در رابطه با ایران و شناخت آن بهطور رسمی اطلاعاتی را به دانشجو منتقل میکنند و در دیگر رشتهها چیزی از ایران گفته نمیشود(واحد درسی وجود ندارد)،چگونه میتوان دانشآموزان و جوانانی را تربیت کرد که ایران را دوست بدارند و عاشق سرزمین خود باشند؟چگونه میتوان انتظار داشت که در اولین فرصت کشور را ترک نکنند،در جهت آبادانی ایران بکوشند،منافع ملی را بر منافع شخصی ترجیح دهند،مسائل و مشکلات کشور خود را به خوبی بشناسند،تواناییها و ظرفیتهای آن را درک کنند،ریشههای عمیق خود و کشورشان را در اعماق تاریخ جستوجو کنند و برای آیندهی آن آرزوها داشته باشند و در یک کلام،هویت ایرانی خود را بشناسند و حفظ کنند؟ کتابهای درسی ما بهطور اعم و کتابهای جغرافیا بهطور اخص در هر سه دورهی تحصیلی باید مشحون از این نکات باشند: توانمندیهای محیطی این سرزمین،افتخارات دانشمندان،علما و صاحبنظران آن در تمامی گرایشها و بهویژه مدیریتهای محیطی، دستاوردهای دانشمندان ایرانی در مبارزه و مقابله با مشکلات و تنگناهای محیطی و یافتههای علمی و فناوری آنان در طراحی شیوههای زندگی در این سرزمین،جغرافیای تاریخی مناطق و نواحی متفاوت کشور، افتخارات و نقش آفرینیهای گذشته و حال حاضر اقوام و گروههای گوناگون ساکن در ایران در حفظ انسجام،وحدت،یکپارچگی و تمامیت ارضی این سرزمین،ازخودگذشتگیها و جاننثاریها و فداکاریهای آنان در به دست آوردن آزادی و اعتلای کشور در طول تاریخ و دفاع از آن در مقابل تعرضات اجانب و بیگانگان،و تلاشهای آنان در اعتلای فرهنگ و ادب،علم و هنر."