Abstract:
هرگونه اقدام در جهت طراحی نقشهء علمی جمهوری اسلامی از یک سو مستلزم بازگشت به مبانی اسلامی در ساحت طبقهبندی علوم و از سوی دیگر،تبیین فلسفهء تعلیم و تریبت مبتنی بر آموزههای اسلامی است.در مقالهء حاضر سعی کردهایم در یک بررسی تطبیقی،دیدگاه دو تن از بزرگان حکمت متعالیه را در موضوع اول،مورد بررسی قرار دهیم.ملا صدرا تمام علوم و معارف را در شبکه و منظومهای خاص(دینی و الهی)میبیند و بر ایناساس،علوم اخروی و الهی و حکمت نظری را بر علوم دنیوی و حکمت عملی مقدم میداند.طبقهبندی علوم از نظر حضرت امام(ره)مبتنی بر انسانشناسی ویژهء ایشان است،از نظر امام(ره)انسان به طور اجمالی و کلی دارای سه نشئه و صاحب سه مقام و عالم است و کلیهء علوم نافع به این سه برمیگردد؛یعنی:علمی که مربوط است به کمالات عقلیه و وظایف روحیه؛علمی که مربوط به اعمال قلبیه و وظایف آن است؛علمی که مربوط به اعمال قالبیه و وظایف نشئهء ظاهرهء نفس است.به نظر حضرت امام(ره)سایر علوم،داخل در یکی از این اقسام است.
Any effortto draw the scientific map of the Islamic Republic of Iran, requires on one hand the return to Islamic principles in the field of classification, and on the other hand elucidation of the philosophy of education based on Islamic teachings. In the present article, we have attempted a comparative study of the viewpoints of two prominentfigures of transcendent philosophy in the first topic. Mullah Sadra views the entire realm of science and knowledge in a specific framework and system (religious and divine), and based on this, he gives priority to divine and religious sciences and theoretical philosophy over temporal sciences and practical philosophy. According to Imam Khomeini, classification of sciences is based on his special sense of anthropology and experience in dealing with people. He is of the opinion that the human being, both generally and comprehensively, has three objectives and possesses three distinctive statuses, to which all useful sciences are referred. That is, the science related to intellectual perfection and spiritual duties, the science related to the deeds or desires of the heart, and the science related to the structural (physical) deeds and as is evident by the duties of the self According to the Imam, all other sciences are part of these three
Machine summary:
طبقهبندی علوم از دیدگاه صدر المتألهین و امام خمینی نجف لکزایی* چکیده هرگونه اقدام در جهت طراحی نقشۀ علمی جمهوری اسلامی از یک سو مستلزم بازگشت به مبانی اسلامی در ساحت طبقهبندی علوم و از سوی دیگر،تبیین فلسفۀ تعلیم و تریبت مبتنی بر آموزههای اسلامی است.
طبقهبندی علوم از نظر حضرت امام(ره)مبتنی بر انسانشناسی ویژۀ ایشان است،از نظر امام(ره)انسان به طور اجمالی و کلی دارای سه نشئه و صاحب سه مقام و عالم است و کلیۀ علوم نافع به این سه برمیگردد؛یعنی:علمی که مربوط است به کمالات عقلیه و وظایف روحیه؛علمی که مربوط به اعمال قلبیه و وظایف آن است؛علمی که مربوط به اعمال قالبیه و وظایف نشئۀ ظاهرۀ نفس است.
ک. به:سلماسی،1383) طبقهبندی علوم از دیدگاه صدر المتألهین ملا صدرا در مقدمۀ کتاب شرح الهدایه الأثیریه یادآوری میکند که چون دیدم جمعی از اهل علم به خواندن کتاب هدایه حکیم اثیر الدین ابهری مشغول هستند،به شرح این رساله پرداختم.
جدول طبقات علوم و دانشها از نگاه صدر المتألهین با رویکرد اشراقی (تصویرتصویر) ملا صدرا در کتاب کسر اصنام الجاهلیه،علوم را قسیم احوال و کردارها قرار داده است.
(همان،ص 395) با توجه به آنچه آمد،به نظر میرسد وقت آن رسیده است که با مبنا قرار دادن حکمت متعالیه به عنوان مبنای فلسفی علوم در جمهوری اسلامی ایران و طراحی هندسۀ علوم بر این مبنا،در ادامه و تکمیل کاری که حضرت امام خمینی(ره)انجام داده است،شاهد شکوفایی و رونق بیش از پیش در حوزه و دانشگاه باشیم.