Abstract:
مشغلههایی که دیپلماتها بهطور معمول با آن روبهرو هستند،آنها را از پرداختن به مطالعات فلسفی و جامعهشناسی باز میدارد.در جمع سفرا و کارداران کشورها،کمتر دیپلماتی دیده میشود که در ارتباط با عقاید مردم سرزمین محل خدمت خود،بررسی فلسفی ند و بکوشد زوایای زندگی آنها را مطالعه نماید. کنت دو گوبینو،دیپلمات فرانسوی،در نیمهء دوم سدهء نوزدهم،دو بار مأمور خدمت در ایران شد و حاصل اقامتهای کوتاه وی در این سرزمین،نگارش چندین کتاب مهم در ارتباط با ایران و ایرانیان بود.گوبینو خاورشناسی بود که نه به عنوان جهانگرد،بلکه در سمت یک کاردار یا وزیر مختار در ایران حضور یافت و کوشید از این فرصت برای شناخت و سپس معرفی جامعهء ایران،البته از دیدگاه خود،به اروپا استفاده کند.در محافل علمی فرانسه،هربار که نام ایران سدهء نوزدهم به میان میآید.از گوبینو نیز به عنوان یک ایرانشناس یاد میشود.
در این مقاله میکوشیم نظرات و دیدگاههای این دیپلمات فرانسوی را در ارتباط با ایران تجزیه و تحلیل کنیم.آیا گوبینو واقعیت جامعهء ایران را ترسیم کرده است؟یا کوشیده با توصیف اینجامعه،شاهد مثالی برای نظریات نژادی خود بیابد؟گوبینو چه تصویری از ایران برای اروپاییها عرضه کرده است و نقاط ضعف و قوت تحلیلهای او چیست؟
Machine summary:
"گوبینو خاورشناسی بود که نه به عنوان جهانگرد،بلکه در سمت یک کاردار یا وزیر مختار در ایران حضور یافت و کوشید از این فرصت برای شناخت و سپس معرفی جامعهء ایران،البته از دیدگاه خود،به اروپا استفاده کند.
آیا گوبینو واقعیت جامعهء ایران را ترسیم کرده است؟یا کوشیده با توصیف اینجامعه،شاهد مثالی برای نظریات نژادی خود بیابد؟گوبینو چه تصویری از ایران برای اروپاییها عرضه کرده است و نقاط ضعف و قوت تحلیلهای او چیست؟کلیدواژهها:کنت دو گوبینو-ایران سدهء نوزدهم-خاورشناسی-فرانسه-ایرانیان (*)استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان.
وی نوشته است:«میان نژادها مقایسه کردم و از میان یافتههای خود،بهترین نژاد را برگزیدم و لذا تاریخ ایرانیان را نگاشتم تا نشان دهم که یک ملت آریایی که کمترین اختلاط را داشته،چگونه برتری خود را حفظ کرده و عواملی چون تفاوت آب و هوا و شرایط زمانی، تأثیری در تغییر و یا شکستن نبوغ یک نژاد ندارد و صرفا اختلاط نژادی عامل سقوط و تنزل است».
39 گوبینو در کتاب داستانهای آسیایی که به شیوهء قصهسرایی،زندگی اقشار مختلف اجتماعی جامعهء ایرانی را ترسیم میکند،به بحث تفاوتها میپردازد و بیان میدارد که انسانهایی که خلوص نژادی خود را از دست میدهند،چگونه تنزل مییابند و انسان آسیایی چقدر با انسان اروپایی متفاوت است.
او کتاب پربرگ 1200 صفحهای تاریخ ایرانیان را در سال 1869 در پاریس منتشر کرد و با انتشار آن مدعی شد که تمدن ایران به علت اختلاط نژادی پس از دورهء پارت،سیر زوال خود را آغاز کرد.
گوبینو در لابهلای نوشتههایش از علاقهء بسیار اقامت در ایران و آشنایی با آداب و رسوم ایرانیان صحبت میکند،ولی در بسیاری از موارد،شواهدی از استهزاء نسبت به این ملت آسیایی در نوشتههای وی مشاهده میشود."