Abstract:
از آن جا که مسأله جانشینی پیامیر اعظم(ص) یکی از مسایل بسیار دامنه دار و اختلاف برانگیز در بین مسلمین بوده، در طول تاریخ نگاه های متفاوت و نظرات مختلفی نسبت به این قضیه ابراز شده است. حتی غیرمسلمانان و در رأس آنها خاورشناسان نیز نسبت به این قضیه ساکت نمانده و اظهار نظر کرده اند. گرچه در این مقاله سعی بر آن است که نقطه نظرات خاورشناسان بیان گردد. ولی به جهت اینکه به زوایای مختلف این مسأله پرداخته شده باشد؛ دیدگاه های شیعیان و اهل سنت را ذکر کرده و سپس به بیان و اظهارنظر خاورشناسان می پردازیم؛ خاورشناسان این مسأله را بیشتر از دیدگاه اهل سنت مورد بررسی قرار داده اند به همین جهت به برخی از گفتار آنها نقد و اشکال وارد شده است.در ضمن به مهم ترین ادله شیعیان برای خلافت علی(ع) اشاره شده است که عبارتند از: آیه انذار عشیره، حدیث و واقعه غدیر، حدیث ثقلین، حدیث منزلت، اعزام سپاه اسامه، حدیث قلم و دوات، در پایان هم خاتمه این بحث آورده شده است.
Machine summary:
"از آن جا که دشمنان قسم خورده و کینه توز پیامبر اکرم(ص) و دین اسلام، از شروع فعالیت آن حضرت، کمر به نابودی شخص پیامبر و دین او بسته بودند، حضرت بنا به دستور الهی، احساس وظیفه شخصی و طبق سنت و روش پیامبران قبلی و ضرورت جامعه آن روز، تصمیم گرفت برای ادامه و پیشرفت دین اسلام، جانشینی برای خویش معرفی نماید و جانشین آن حضرت هم باید فردی لایق، شایسته و ممتاز باشد، چنین شخصی با این اوصاف غیر از علی(ع) کس دیگری نمی توانست باشد، علی(ع) شخصی بود که هیچ گاه پیامبر اعظم(ص) را تنها نگذاشت و پروانه وار گرد شمع وجود آن حضرت می چرخید و هیچ-وقت از دستور و فرمان رسول خدا(ص) سرپیچی و تخلف نکرد.
جانشین خود را جز در پرتوی نور و هدایت قرآن و وحی الهی که درباره جانشینان پیامبران سلف بیان شده بود نمیدید، گرچه ایشان در ابلاغ رسالت خود موفق و بر دشمنان اسلام غالب و چیره گشت و همان گونه که خداوند وعده نصرت داده بود پیروز گردید، اما نسبت به تعیین جانشین چنین اتفاقی نیفتاد، چون عدهای به فرمایشات آن حضرت عمل نکردند و حتی در آخرین لحظات عمر خویش قلم و دوات خواست تا وصی و خلیفه پس از خود را کتبا معرفی نماید ولی او را نگذاشتند، چون برخی از هدف رسول خدا?
خداوند برای رسولش، پیام و دستور فرستاد و از او خواست که انذار عشیره نماید: وأنذر عشیرتک الأقربین و چون دین اسلام دینی جهانی بود، خداوند این فرمان را به پیامبرش داد که دعوت خود را علنی نماید و حضرت نیز همین کار را کرد و از مأموریت خویش دیگران را با خبر ساخت و فرمود: من سعادت دنیا و آخرت را برای شما آرزو میکنم و در اختیارشما قرار میدهم."