Abstract:
یکی از گونههای تفسیر قرآن کریم«تفسیر علمی»میباشد که در میان مفسران کهن و جدید پویندگانی داشته است.از جمله متأخران معتقد به این روش امام محمد غزالی است و در بین مفسران معاصر میتوان از طنطاوی یاد کرد.اینان معتقدند که تمامیت علوم از جمله حقایق و پدیدهها و موجودات به صورت اجمال و تفصیل در قرآن ذکر شده است و بیان هر کدام از اینها وجهی از وجوه لا یتناهی اعجاز قرآن را بر ما روشن خواهد نمود و بدین ترتیب مشکل تعارض بین«علم»و«دین»از بین خواهد رفت. در مقابل این نظریه،مخالفان تفسیر علمی معتقدند که اهتمام و رسالت واقعی قرآن کریم هدایت انسانها و استفاده از نظریات علمی در فهم بیشتر آیات قرآن کریم تا بدان حد جایز است که نظریات علمی را بر قرآن تحمیل نکنیم.در واقع قرآن را محور بدانیم و با عنایت به آیهء شریفه«تبیانا لکل شیء»و دیگر آیات نظیر آن نمیتوان گفت که همه مباحث اجتماعی،سیاسی،اقتصادی،علمی و...به تفصیل در قرآن آمده است.بلکه قرآن بیانگر هر چیزی است که بیانش در شأن قرآن باشد.
Machine summary:
"». موفقیتهای پی در پی بشر به حل مجهولات و کشف افقهای جدید در دانش و معرفت که منجر به تسلط هر چه بیشتر او بر زمین و فراسوی آن و بروز تغییرات مشهود در چهره زندگی فردی و اجتماعی اوشده است،از یک سو و وجود آیات متعددی در قرآن کریم که در آنها به مسائل«کون»و عالم آفرینش اشارت رفته است،قائلین به تفسیر علمی و شماری از دانشمندان علوم تجربی و طبیعی را بر آن داشت،تا آنان نیز همچون سایر گروههای مردم،به تدبر و تحقیق در قرآن کریم بپردازند،و با استفاده از تخصصهای مختلف نظیر:طب،نجوم و هیأت، زمینشناسی،زیستشناسی و...
1 از بررسی سوابق تحصیلی طنطاوی که در مدارس حکومتی و الازهر،علوم دینی و عربی و علوم دیگر از قبیل علوم تجربی و ریاضیات و زبان انگلیسی را کاملا خوانده است و هنگام تدریس در دار العلوم و دانشگاه مصر نیز به تدریس این دروس اشتغال داشته،بخوبی روشن میشود که این همه استفاده از علوم تجربی و فنون جدید و استشهاد به گفتار دانشمندان غربی،و گنجاندن تصاویر،جداول و مناظر طبیعی و گیاهان و حیوانات و سعی در همخوانی و تطبیق آیات قرآن کریم با نظریات علمی،متأثر از موضوعات است که نامبرده در دوران تحصیل و تدریس با آنها سر و کار داشته است.
آیاتی که دعوت به تفکر و نظر در ملکوت آسمانها و زمین مینمایند،به قصد هدایت و موعظه و توجه به قدرت خداوند و وحدانیت او است نه به قصد بیان نظریات علمی!2 9-آیات هستی شناسانه در قرآن کریم برای تشویق و انگیزش عقول به تدبر در عظمت خالق و آفریننده جهان آمده است،نه این که تأئید برای یک فرضیه و نظریه خالص علمی باشد."